Tego dnia kościele parafialnym w Wadowicach został ochrzczony Karol Wojtyła; Wojsko Polskie przejęło część Górnego Śląska; brawurowa ucieczka w mundurach SS więźniów z obozu Auschwitz; w Warszawie uruchomiono pierwszą po wojnie linię tramwajową; Sejm RP wprowadził bezpośredni wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów miast; odbyła się pierwsza tura przedterminowych wyborów prezydenckich. Urodzili się m. in. Zygmunt III Waza, Aleksander Fredro, Igor Śmiałowski, Robert Satanowski, Jerzy Nowak, Irena Dziedzic, Magdalena Abakanowicz, Wojciech Gąssowski, Jan Purzycki, Jan Wołek. Zmarli natomiast: Franciszek Ksawery Dmochowski, Józef Ostrowski, Mieczysław Niedziałkowski, Maciej Rataj, Janusz Kusociński, Zofia Hertz, Piotr Łazarkiewicz oraz Józef Władysław Walaszczyk.
1566 - W więzieniu na zamku Gripsholm w Szwecji urodził się przyszły król Polski Zygmunt III Waza - syn Katarzyny Jagiellonki i księcia Jana Wazy.
1605 – Dymitriady: Na Kremlu zwolennicy wspieranego przez polską szlachtę Dymitra Samozwańca zamordowali obalonego kilka dni wcześniej cara Rosji Fiodora II i jego matkę Marię Skuratową-Bielską.
1624 – Wojska Rzeczypospolitej pod wodzą hetmana Stanisława Koniecpolskiego zwyciężyły nad Tatarami w bitwie pod Martynowem.
1633 - Wojna smoleńska: podczas oblężenia Smoleńska Rosjanie wysadzili miną prochową okrągłą basztę przy bramie Małachowskiej, co spowodowało znaczne straty wśród ich stojących za blisko i przygotowanych do ataku oddziałów. Po uporządkowaniu szyków rozpoczęli nieudany szturm na mury obronne, ponosząc kolejne ogromne straty.
1793 - W Surochowie koło Przemyśla urodził się Aleksander Fredro, komediopisarz, poeta i pamiętnikarz, autor m.in. „Zemsty” i „Ślubów panieńskich”.
1808 - Zmarł Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, publicysta; w czasie Powstania Kościuszkowskiego kierownik Wydziału Insurekcji w Radzie Najwyższej Narodowej; współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk.
1815 - W Warszawie uroczyście ogłoszono powstanie Królestwa Polskiego.
1863 - Powstanie Styczniowe: przegrana powstańców pod dowództwem gen. Zygmunta Jordana w bitwie pod Komorowem.
1869 – W Odporyszowie koło Tarnowa w wypadku pierwowzoru lotni swej konstrukcji ciężko ranny został pionier lotnictwa Jan Wnęk. W wyniku odniesionych obrażeń zmarł w szpitalu 10 lipca.
1900 – We Lwowie ukazał się pierwszy numer polskiego czasopisma sportowego „Gazeta Sportowa”.
1917 - W Moskwie urodził się Igor Śmiałowski, aktor, przez wiele lat występował na scenach Teatru Narodowego w Warszawie, następnie w Teatrze Komedia i Teatrze Polskim; zagrał w filmach „Miasto nieujarzmione”, „Młodość Chopina”, „Znachor”, a także w serialach „Stawka większa niż życie”, „Chłopi” i „Kariera Nikodema Dyzmy”.
1918 - W Łodzi urodził się Robert Satanowski, dyrygent, dyrektor artystyczny Teatru Wielkiego w Warszawie (1982-1991), wieloletni prezes Stowarzyszenia Polskich Artystów Muzyków; w czasie II wojny światowej dowodził oddziałem partyzanckim im. Tadeusza Kościuszki, a następnie zgrupowaniem partyzantki występującym pod nazwą „Jeszcze Polska nie zginęła”, podległym dowództwu sowieckiego Ukraińskiego Sztabu Partyzanckiego; zgrupowanie to stało się schronieniem dla Polaków, zagrożonych ludobójczym terrorem OUN-UPA.
1920 - W kościele parafialnym w Wadowicach został ochrzczony Karol Wojtyła.
1922 - Wojsko Polskie pod dowództwem gen. Stanisława Szeptyckiego przejęło część Górnego Śląska przyznaną Polsce decyzją Konferencji Ambasadorów.
1923 - W Brzesku urodził się Jerzy Nowak, aktor, przez kilkadziesiąt lat związany ze Starym Teatrem w Krakowie, gdzie m.in. ponad 600 razy wcielił się w postać Hirsza Singera w spektaklu „Ja jestem Żyd z Wesela”, występował również w Teatrze im. Słowackiego; w filmie „Ziemia obiecana” stworzył niezapomnianą kreację jako Zucker, zagrał także w filmach „Amator”, „Medium”, „Wiedźmin”.
1923 - W Maluszynie koło Radomska zmarł Józef Ostrowski, ziemianin, członek Stronnictwa Polityki Realnej; poseł do rosyjskiej Dumy (1906-1910); w latach 1917-1918 w składzie Rady Regencyjnej.
1925 - W Kołomyi urodziła się Irena Dziedzic, dziennikarka, prezenterka telewizyjna, stworzyła pierwszy w PRL talk-show „Tele-Echo”.
1929 - W Aleppo w Syrii odbyła się ekshumacja szczątków gen. Józefa Bema, które sprowadzono do Polski i złożono w mauzoleum w Tarnowie.
1930 - W Falentach niedaleko Warszawy urodziła się Magdalena Abakanowicz - rzeźbiarka, która zrewolucjonizowała tkaninę artystyczną nadając jej formę przestrzenną; od nazwiska twórczyni jej prace nazwano abakanami; jej prace są w zbiorach m.in. Centre George Pompidou w Paryżu, Metropolitan Museum w Nowym Jorku i Museum of Modern Art w Kioto.
1931 - W Rakówce pod Biłgorajem urodziła się Urszula Kozioł, poetka, prozaiczka, autorka utworów dramatycznych, felietonistka.
1933 - W Łodzi urodziła się Katarzyna Łaniewska, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z serialu „Plebania”, wystąpiła także w serialach „Czterdziestolatek” i „Gruby”.
1940 - Premier Władysław Sikorski opuścił terytorium Francji, odlatując do Londynu; ewakuacja polskich władz emigracyjnych do Wielkiej Brytanii.
1940 - W Palmirach w ciągu dwóch dni (20-21 czerwca) Niemcy rozstrzelali 378 więźniów z Pawiaka i Al. Szucha; wśród nich m.in. Mieczysława Niedziałkowskiego, Macieja Rataja i Janusza Kusocińskiego.
1942 - Doszło do brawurowej ucieczki więźniów z niemieckiego obozu Auschwitz - skradzionym samochodem i w mundurach SS na wolność wydostali się: Kazimierz Piechowski, Eugeniusz Bendera, Stanisław Jaster i Józef Lempart.
1943 - W Warszawie urodził się Wojciech Gąssowski, piosenkarz, gitarzysta, kompozytor.
1944 - W Warszawie żołnierze oddziału „993/W” Wydziału Bezpieczeństwa i Kontrwywiadu Oddziału II KG AK wykonali wyrok śmierci na Eugeniuszu Świerczewskim, agencie gestapo w wywiadzie AK i bezpośrednim sprawcy aresztowania Komendanta Głównego AK gen. Stefana Roweckiego „Grota”.
1944 - Litewska policja, współpracująca z Niemcami, dokonała pacyfikacji polskiej wsi Glinciszki na Wileńszczyźnie, mordując 38 Polaków.
1945 - W Warszawie uruchomiono pierwszą po wojnie linię tramwajową łączącą ul. Kawęczyńską z ul. Wiatraczną.
1948 - W Ostródzie urodził się Jan Purzycki, scenarzysta filmowy.
1950 – Odbyła się ogólnokrajowa akcja masowych aresztowań Świadków Jehowy.
1954 - W Warszawie urodził się Jan Wołek - malarz, poeta, pisarz i pieśniarz, laureat Studenckiego Festiwalu Piosenki w Krakowie i Festiwalu Artystycznego Młodzieży Akademickiej FAMA; związany z Kazimierzem Dolnym nad Wisłą, gdzie maluje obrazy.
1954 - Na Stadionie Wojska Polskiego w Warszawie odbył się I Memoriał Janusza Kusocińskiego (19-20 czerwca).
1961 - W Nowym Targu urodził się Piotr Cyrwus, aktor, występował w Starym Teatrze w Krakowie, od 2012 r. w Teatrze Polskim w Warszawie; w 1989 r. zagrał główną rolę w przedstawieniu Teatru Telewizji „Do piachu” w reżyserii Kazimierza Kutza; znany m.in. z serialu „Klan”.
1966 – Z jednodniowym opóźnieniem odbyły się we Fromborku uroczystości Millenium zaplanowane przez Kurię Biskupią. Powodem opóźnienia było zatrzymanie 12 czerwca przez Milicję Obywatelską – około 10 kilometrów przed Olsztynkiem – peregrynującego z Nidzicy obrazu Matki Bożej Częstochowskiej, który miał się zatrzymać po drodze w Olsztynku, Olsztynie, Dobrym Mieście, Ornecie, Pieniężnie i Braniewie. Milicjanci, po zatrzymaniu samochodu przewożącego obraz, wylegitymowaniu pasażerów, zagrozili towarzyszącym obrazowi osobom – księżom Julianowi Wojtkowskiemu i Tadeuszowi Borkowskiemu oraz kierowcy, którym był Antoni Nowoczyn – aresztowaniem i przeprowadzeniem rewizji. Ostatecznie funkcjonariusze przewieźli obraz drogą okrężną do Fromborka, gdzie umieszczono go w kaplicy w domu biskupim. W dniu poprzedzającym uroczystości we Fromborku – w sobotę 19 czerwca – do Olsztyna przybyli prymas Polski kard. Stefan Wyszyński, metropolita krakowski abp Karol Wojtyła i wielu innych biskupów. Następnego dnia wszyscy udali się do Fromborka; droga obstawiona była przez funkcjonariuszy MO. Liturgię sprawowano przy licznym udziale wiernych. O godz. 11.30 w procesji przeniesiono „internowany” obraz z katedry na plac, na przygotowane podium wśród trybun.
1969 - W Hamburgu odbyła się prapremiera opery Krzysztofa Pendereckiego „Diabły z Loudun”.
1970 - Pod zarzutem próby obalenia ustroju aresztowano działaczy „Ruchu”, którzy planowali wysadzenie pomnika i Muzeum Lenina w Poroninie; wśród zatrzymanych przez SB byli m.in. Andrzej Czuma i Stefan Niesiołowski.
1974 - Premiera filmu „Chinatown” w reżyserii Romana Polańskiego.
1977 - Urodzony w Brześciu nad Bugiem Menachem Begin, objął funkcję premiera Izraela.
1983 - Ukazał się pierwszy album zespołu Lady Pank.
2000 – Pieśń O Warmio moja miła decyzją Rady Miasta została hymnem i hejnałem Olsztyna.
2002 – Sejm RP przyjął ustawę wprowadzającą bezpośredni wybór wójtów, burmistrzów i prezydentów miast.
2003 - W Maissons-Laffitte zmarła Zofia Hertz - wydawca, współzałożycielka Instytutu Literackiego i „Kultury”, współpracowniczka Jerzego Giedroycia.
2007 - Śląska Akademia Medyczna im. Ludwika Waryńskiego w Katowicach zmieniła nazwę na Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach.
2008 - W Warszawie zmarł Piotr Łazarkiewicz, reżyser, scenarzysta.
2010 - Odbyła się pierwsza tura przedterminowych wyborów prezydenckich: Bronisław Komorowski otrzymał 41,25 proc. głosów poparcia, a Jarosław Kaczyński 36,21 proc.; frekwencja 54,94 proc.
2013 - W Nowej Soli zmarł kapucyn ojciec Medard (Stanisław Parysz) ostatni żyjący kapelan Powstania Warszawskiego. Niósł pomoc duchową żołnierzom i ludności cywilnej w szpitalu powstańczym na ul. Długiej, w pobliskim kościele Dominikanów oraz w schronach przy ulicach: Miodowej, Długiej, Freta i Podwale.
2022 – W Warszawie zmarł Józef Władysław Walaszczyk – „Sprawiedliwy wśród Narodów Świata”, który podczas wojny uratował 53 Żydów.
Źródło: PAP
1714418802.jpg)
1718913408.jpg)
