Polska 1 lipca – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia Gdańsk i Sopot zostały połączone linią kolejową; weszła w życie ustawa „Prawo wekslowe”; wydano pierwszy numer „Po prostu”; powstał Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”; rozpoczęto produkcję autobusu „San H100”; rozpoczęło nadawanie audycji „Lato z radiem”; w katastrofie autokaru z pielgrzymami zginęło 19. osób, a 32. zostały ranne; został zlinczowany recydywista, który groził mieszkańcom maczetą. Urodzili się m. in. Wojciech Gerson, Jerzy Stefan Stawiński, Michalina Wisłocka, Adam Harasiewicz, Marian Glinka, Janusz Wiśniewski, Łukasz Zagrobelny, Szymon Ziółkowski. Zmarli natomiast: Seweryn Krzyżanowski, Bolesław Wieniawa-Długoszowski, Tadeusz Pruszkowski, Helena Grossówna, Barbara Orwid, Halina Czerny-Stefańska, Dora Kacnelson oraz Bogusław Schaeffer.

1343 – We Fromborku odbył się zjazd księży (synod diecezjalny) zorganizowany przez biskupa Hermana z Pragi w celu przyspieszenia wpłaty subsydium charitativum (podatku na rzecz skarbu państwa płaconego przez duchowieństwo).

1506 - W Budzie urodził się Ludwik II Jagiellończyk, król Czech i Węgier; zginął w 1526 r. w bitwie z Turkami pod Mohaczem.

1569 - Senatorowie oraz posłowie Królestwa Polskiego i Wielkiego Księstwa Litewskiego potwierdzili i uroczyście zaprzysięgli Unię Lubelską.

1578 - Kanclerz wielki koronny Jan Zamoyski i włoski architekt Bernardo Morando podpisali we Lwowie umowę dotyczącą zaprojektowania Zamościa.

1656 - Potop szwedzki: polskie wojska koronne oraz masy chłopskie odebrały Warszawę Szwedom.

1794 – Ukazało się pierwsze wydanie „Gazety Rządowej”, oficjalnego organu prasowego władz Insurekcji Kościuszkowskiej.

1812 - W Wilnie na rozkaz Napoleona Bonaparte utworzony został Tymczasowy Rząd Litewski.

1831 - W Warszawie urodził się Wojciech Gerson, malarz, historyk sztuki, pedagog.

1839 - Na zesłaniu w Tobolsku zmarł Seweryn Krzyżanowski, podpułkownik wojsk polskich, uczestnik wojen napoleońskich; w latach 1822-1826 przywódca Towarzystwa Patriotycznego; aresztowany i uwięziony przez władze carskie.

1870 – Gdańsk i Sopot zostały połączone linią kolejową.

1906 – Otwarto molo w Międzyzdrojach.

1920 - Wojna polsko-bolszewicka: Sejm Ustawodawczy powołał Radę Obrony Państwa, pod przewodnictwem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego.

1921 - W Zakręcie koło Otwocka urodził się Jerzy Stefan Stawiński, scenarzysta, reżyser, prozaik, współtwórca polskiej szkoły filmowej; żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego; autor powieści „Młodego warszawiaka zapiski z urodzin”.

1921 - W Łodzi urodziła się Michalina Wisłocka, ginekolog, cytolog i seksuolog; autorka pierwszych polskich popularnonaukowych książek dotyczących seksuologii.

1925 - Początek tzw. wojny celnej pomiędzy Polską a Niemcami.

1926 – Oliwa (gmina ziemska) została przyłączona do Gdańska; głównym powodem była groźba bankructwa przed którą stanęła gmina.

1930 - Zarządzeniem Ministerstwa Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w miejsce Archiwum Wojskowego powołano do życia Archiwum Akt Nowych.

1932 - W Chodzieży urodził się Adam Harasiewicz, pianista, zwycięzca Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina w 1955 r.

1936 - Weszła w życie ustawa Prawo wekslowe.

1940 - W byłej fabryce włókienniczej Samuela Abbego, położonej u zbiegu obecnych ulic Zgierskiej i gen. Józefa Sowińskiego w Łodzi, Niemcy utworzyli więzienie policyjne Radogoszcz.

1942 - W Nowym Jorku popełnił samobójstwo Bolesław Wieniawa-Długoszowski, osobisty adiutant Józefa Piłsudskiego, „pierwszy ułan II Rzeczypospolitej”, generał WP, dyplomata; po internowaniu prezydenta Ignacego Mościckiego w Rumunii we wrześniu 1939 r. wyznaczony na jego następcę, nie objął jednak urzędu ze względu na sprzeciw Francji.

1942 - W Warszawie podczas próby ucieczki z konwoju na Pawiak zastrzelony został przez Niemców Tadeusz Pruszkowski, malarz, pedagog, profesor ASP w Warszawie, żołnierz Legionów Polskich; część źródeł jako datę jego śmierci podaje 30 czerwca 1942 r.

1943 - W Warszawie urodził się Marian Glinka, aktor, trzykrotny mistrz Polski w kulturystyce.

1945 - Rada Jedności Narodowej ogłosiła przesłanie Polskiego Państwa Podziemnego, nazywane Testamentem Polski Walczącej.

1947 - W Warszawie wydano pierwszy numer „Po prostu”, studenckiego pisma społeczno-kulturalnego, które od końca 1948 r. było oficjalnym organem Związku Młodzieży Polskiej.

1949 - W Świdwinie urodził się Janusz Wiśniewski, reżyser teatralny; w latach 2003-2011 dyrektor Teatru Nowego im. Tadeusza Łomnickiego w Poznaniu.

1952 - Założono przedsiębiorstwo Gdańska Stocznia „Remontowa”.

1953 - Powstał Zespół Pieśni i Tańca „Śląsk”. Jego założycielem i dyrektorem artystycznym był Stanisław Hadyna.

1967 - W fabryce w Sanoku rozpoczęto produkcję autobusu San H100.

1971 - Polskie Radio rozpoczęło nadawanie audycji „Lato z radiem”.

1975 - We Wrocławiu urodził się Łukasz Zagrobelny, wokalista, związany z Teatrem Muzycznym „Roma”.

1976 - W Poznaniu urodził się Szymon Ziółkowski, lekkoatleta, młociarz, złoty medalista olimpijski z Sydney (2000), dwukrotny mistrz świata.

1980 - Podwyżka cen mięsa i jego przetworów; konsekwencją były strajki protestacyjne m.in. w Mielcu, Ursusie, Poznaniu, Sanoku i Tarnowie.

1983 - Na terenie Łazienek Królewskich w Warszawie utworzono Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa.

1990 - W Moskwie zmarł Iwan Sierow, sowiecki generał aparatu bezpieczeństwa; od 1939 r. ludowy komisarz spraw wewnętrznych ZSRS na Ukrainie, organizator deportacji polskich obywateli w głąb ZSRS (1939-1941), mający także bezpośredni udział w zbrodni katyńskiej; od 1941 r. zastępca szefa NKWD Ławrientija Berii, odpowiedzialny m.in. za brutalne represje wobec żołnierzy AK i rozbijanie struktur Polskiego Państwa Podziemnego; od 1954 do 1958 r. szef KGB; w 1956 r. w czasie rewolucji węgierskiej dowodził operacjami tłumiącymi opór powstańców; szef GRU (wywiadu wojskowego) w latach 1958-1962.

1991 - W Pradze podpisany został protokół o likwidacji Układu Warszawskiego.

1994 - W Warszawie zmarła Helena Grossówna, jedna z najpopularniejszych przedwojennych aktorek, tancerka; wystąpiła w filmach „Dodek na froncie”, „Mały Marynarz”, „Dwa dni w raju”, „Straszny dwór”, „Piętro wyżej”, „Królowa przedmieścia”, „Szczęśliwa trzynastka”, „Zapomniana melodia”, „Paweł i Gaweł”; żołnierz AK, uczestniczka Powstania Warszawskiego; po wojnie związana z Teatrem Syrena.

1996 - Utworzono Narwiański Park Narodowy i Park Narodowy „Bory Tucholskie”.

1998 - W Warszawie zmarła Barbara Orwid, aktorka.

2001 - Utworzono Park Narodowy „Ujście Warty”.

2001 - W Krakowie zmarła Halina Czerny-Stefańska, pianistka; w 1949 r. ex aequo z reprezentantką ZSRS Bellą Dawidowicz zdobyła pierwszą nagrodę w Międzynarodowym Konkursie Pianistycznym im. Fryderyka Chopina.

2002 - W Hadze rozpoczął funkcjonowanie Międzynarodowy Trybunał Karny.

2002 – W katastrofie polskiego autokaru z pielgrzymami na Węgrzech zginęło 19 osób, a 32 zostały ranne.

2003 - W Berlinie zmarła Dora Kacnelson, polska historyk pochodzenia żydowskiego, badaczka dziejów Kresów Wschodnich, polskich zesłańców i stosunków polsko-żydowskich.

2005 – We Włodowie koło Dobrego Miasta został zlinczowany recydywista Józef Ciechanowicz ps. „Ciechanek”, który groził mieszkańcom maczetą.

2019 – W Salzburgu zmarł Bogusław Schaeffer, kompozytor, muzykolog, dramaturg i pedagog. Skomponował prawie 500 utworów muzycznych, napisał także 40 sztuk teatralnych. Wiele tekstów dramatycznych autora ma strukturę opartą na konstrukcji utworu muzycznego.

Źródło: PAP