Polska 9 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 09-12-2023, 08:30
Artykuł
facebook.com

Tego dnia Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta Gabriela Narutowicza; NKWD aresztowało ok. dwóch tysięcy oficerów WP; reaktywowano ZHP; pod Karlinem doszło do erupcji i zapłonu ropy naftowej; odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, w których zwyciężył Lech Wałęsa. Urodzili się m.in. Adam Królikiewicz, Stefan Żółkiewski, Irena Santor. Zmarli natomiast: Andrzej Strug, Ireneusz Iredyński, Zofia Wasilkowsk, Ryszard Reiff oraz Władysław Ślesicki.

1410 - W Nieszawie zawarto rozejm polsko-krzyżacki, kończący wojnę z zakonem. Rozpoczęte rokowania doprowadziły dwa miesiące później do zawarcia I pokoju toruńskiego.

1788 - Sejm Czteroletni powołał Niezależną Deputację Spraw Zagranicznych.

1894 - We Lwowie urodził się Adam Królikiewicz, major WP, komendant Centrum Wyszkolenia Kawalerii w Grudziądzu; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej w 1920 r. oraz kampanii polskiej 1939 r.; jeździec, brązowy medalista olimpijski (1924) w indywidualnym konkursie skoków.

1911 - W Warszawie urodził się Stefan Żółkiewski, pisarz, teoretyk i historyk literatury, krytyk literacki, współzałożyciel Polskiej Partii Robotniczej.

1916 - Rozporządzenie niemieckiego gubernatora gen. Hansa von Beselera o utworzeniu na okupowanych terenach zaboru rosyjskiego Polskiej Krajowej Kasy Pożyczkowej, emitującej marki polskie. W niepodległej Polsce marka pozostawała prawnym środkiem płatniczym do wprowadzenia złotego w 1924 r.

1918 - W Lublinie uroczyście otwarto Katolicki Uniwersytet Lubelski.

1919 - Ignacy Jan Paderewski ustąpił z funkcji premiera.

1921 - Założono Polski Związek Łyżwiarski.

1922 - Zgromadzenie Narodowe wybrało na prezydenta RP Gabriela Narutowicza.

1931 - Na terenach Rzeczpospolitej Polskiej przeprowadzony został drugi Powszechny Spis Ludności. Według spisu, populacja Polski wynosiła 32 108 000, z czego 21 835 000 to osoby polskojęzyczne, a reszta - użytkownicy języków mniejszości narodowych.

1934 - W Papowie Biskupim na Pomorzu urodziła się Irena Santor, jedna z najpopularniejszych polskich piosenkarek, wykonawczyni takich przebojów jak "Embarras", "Maleńki znak", "Jak przygoda to tylko w Warszawie".

1937 - W Warszawie zmarł Andrzej Strug, właściwie Tadeusz Gałecki, pisarz, publicysta, działacz socjalistyczny i niepodległościowy.

1939 - Prezydent RP Władysław Raczkiewicz podpisał dekret o powołaniu Rady Narodowej.

1939 - We Lwowie NKWD aresztowało ok. dwóch tysięcy oficerów Wojska Polskiego, których osadzono w poklasztornym więzieniu przy ul. Kazimierzowskiej (tzw. Brygidkach), a których później wywieziono w głąb ZSRS.

1944 - W Kaliszu zakończyły się pokazowe procesy Polaków działających w ruchu oporu oraz współpracujących z nim osób narodowości niemieckiej.

1948 - Założono Zakłady Wytwórcze Lamp Elektrycznych im. Róży Luksemburg w Warszawie.

1950 - W Warszawie w gruzach domu przy ul. Nowolipki odnaleziono część Archiwum Emanuela Ringelbluma - Podziemnego Archiwum Getta Warszawskiego. Archiwum w 1999 r. zostało wpisane przez UNESCO na Listę „Pamięć Świata”, gromadzącą najważniejsze dokumenty, jakie przechowała ludzkość.

1956 - Po pięciu latach funkcjonowania pod nazwą „Sekcja Piłki Nożnej Głównego Urzędu Kultury Fizycznej i Sportu” Polski Związek Piłki Nożnej powrócił do swojej tradycyjnej, używanej od 1919 roku nazwy.

1956 - W Łodzi w czasie ogólnopolskiego zjazdu działaczy harcerskich podjęto decyzję o reaktywowaniu rozwiązanego w 1950 r. Związku Harcerstwa Polskiego; przewodniczącym Rady Naczelnej ZHP został Aleksander Kamiński.

1957 - Premiera filmu „Dwie godziny” w reżyserii Stanisława Wohla i Józefa Wyszomirskiego. Nakręcony w 1946 roku film przez 11 lat nie mógł się ukazać ze względu na trudne tematy rozliczeniowe z II wojną światową. Akcja filmu toczy się w czasach powojennych. Bohaterami są osoby, które nie mogą zapomnieć dramatycznych przeżyć II wojny światowej. Należy do nich m.in. Marek wracający z narzeczoną do rodzinnego domu, lecz na jego miejscu zastaje ledwie ruiny. Poznajemy też szewca, który podczas wojny przebywał w obozie śmierci, a także jego kata – kapo Filipa. Żona Filipa, Marta, nie może pogodzić się z tym, że jej mąż zhańbił się w ten sposób. Kiedy szewc rozpoznaje kapo, popełnia morderstwo.

1970 - Założono grupę muzyczną Bemibek (Tadeusz Gogosz, Aleksander Bem, Ewa Bem, Andrzej Ibek).

1973 - Odbyły się wybory do Rad Narodowych.

1980 - W Krzywopłotach pod Karlinem podczas prac wiertniczych doszło do erupcji i zapłonu ropy naftowej.

1985 - W Warszawie zmarł Ireneusz Iredyński, pisarz, dramaturg.

1988 - Na zaproszenie prezydenta Francois Mitteranda Lech Wałęsa rozpoczął czterodniową wizytę we Francji. Towarzyszyli mu Bronisław Geremek i Andrzej Wielowieyski. Była to pierwsza zagraniczna wizyta Wałęsy od 1981 r.

1990 - Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich. Wzięło w niej udział 53,39 proc. uprawnionych do głosownia obywateli (14,65 mln). Lecha Wałęsę poparło 74, 25 proc. głosujących (10 622 696), natomiast Stanisława Tymińskiego 25,75 proc. (3 683 098). Ponad 344 tys. wyborców oddało nieważne głosy.

1993 - Premiera filmu „Dwa księżyce” w reżyserii Andrzeja Barańskiego.

1996 - W Warszawie zmarła Zofia Wasilkowska, prawnik, posłanka I i II kadencji, w latach 1948-55 i 1955-1981 sędzia Sądu Najwyższego, minister sprawiedliwości w rządzie Józefa Cyrankiewicza; od lat 70. w opozycji, uczestniczka obrad Okrągłego Stołu z ramienia Solidarności.

2001 - Zlikwidowano KWK „1 Maja” w Wodzisławiu Śląskim.

2006 - W Katowicach otwarto tunel pod Rondem gen. Jerzego Ziętka.

2006 - W rozegranym na stadionie Ruchu Chorzów meczu towarzyskim reprezentacja Śląska w piłce nożnej zremisowała 1:1 z reprezentacją Polski. Był to mecz towarzyski o charakterze charytatywnym, całkowity dochód z tego spotkania był przeznaczony dla rodzin górników, którzy zginęli w katastrofie w kopalni "Halemba". Selekcjonerem śląskiej drużyny był Antoni Piechniczek. Reprezentacja Śląska objęła prowadzenie w 11 minucie po golu Adama Kompały. Goście wyrównali w drugiej połowie meczu (57 minuta) po golu Łukasza Garguły.

2007 - W Warszawie zmarł Ryszard Reiff, w czasie II wojny światowej członek Konfederacji Narodu, od 1944 r. w AK; współzałożyciel Stowarzyszenia „Pax”, w latach 1978-1982 jego przewodniczący; od 1981 r. członek Rady Państwa; jako jedyny z 14 jej członków sprzeciwił się 13 grudnia 1981 r. zatwierdzeniu uchwały o wprowadzeniu stanu wojennego i dekretu o stanie wojennym, za co został odwołany ze stanowiska; w latach 1989-1991 senator z ramienia Komitetu Obywatelskiego; przewodniczący Związku Sybiraków (1989-2006).

2009 - W Warszawie zmarł Władysław Ślesicki, reżyser oraz scenarzysta filmów dokumentalnych i fabularnych, m.in. „W pustyni i w puszczy” (1973).

 

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy