Polska 6 stycznia – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia synod wydał decyzje nakazujące wygłaszanie kazań w języku polskim; w Warszawie oddano do użytku most im. księcia Józefa Poniatowskiego; powstańcy wielkopolscy zwyciężyli w bitwie o Ławicę zdobywając stacjonujące tam samoloty; aresztowano seryjnego mordercę Zdzisława Marchwickiego; Adam Małysz jako pierwszy Polak wygrał Turniej Czterech Skoczni. Urodzili się m. in. Ewelina Rzewuska, Hipolit Cegielski, Witold Zglenicki, Adam Krechowiecki, Stanisław Gruszczyński, Kazimierz Rudzki, Lucjan Kydryński, Leszek Drogosz, Aleksander Bednarz, Jerzy Domaradzki, Andrzej Piaseczny. Zmarli natomiast: Piotr Wysocki, Józef Mianowski, Józef Orłowski, Jan Stanisławski, Lech Pijanowski, Józef Kruża oraz Danuta Mancewicz.

1285 – Arcybiskup gnieźnieński Jakub Świnka zwołał synod w Łęczycy, na którym wydano decyzje nakazujące wygłaszanie kazań w języku polskim.

1293 - Na zjeździe w Kaliszu książęta Władysław Łokietek, Przemysł II i Kazimierz II Łęczycki zawarli układ o współpracy przy odbiciu zajętego przez Czechów Krakowa.

1429 - Na zamku w Łucku rozpoczął się zjazd monarchów europejskich, w którym udział wzięli m.in. król Polski Władysław Jagiełło, wielki książę litewski Witold, król niemiecki Zygmunt Luksemburski, wielki książę moskiewski Wasyl II, król Danii Eryk VII, wielki mistrz Zakonu Krzyżackiego Paul Bellitzer von Rusdorf i wielu innych monarchów. Przedmiotem obrad zjazdu było zagrożenie ze strony Imperium Osmańskiego.

1573 - Po śmierci króla Zygmunta II Augusta w Warszawie zebrał się sejm konwokacyjny, na którym ustalono zasady wyboru nowego monarchy - wolnej elekcji.

1666 - Nad Zatoką Gdańską, a następnie na jej wodach została stoczona, obserwowana przez rybaków, brutalna walka dwóch orłów. Od tego zdarzenia prawdopodobnie wzięło swą nazwę Orłowo, obecna dzielnica Gdyni.

1801 - W Pohrebyszczu urodziła się Ewelina Rzewuska, primo voto Hańska, siostra pisarza Henryka Rzewuskiego, żona Honoriusza Balzaca.

1813 - W Ławkach koło Gniezna urodził się Hipolit Cegielski, przemysłowiec, założyciel fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Poznaniu; poseł do sejmu pruskiego (1849); wydawca „Gazety Polskiej” i „Dziennika Poznańskiego”, współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; od 1865 r. prezes Centralnego Towarzystwa Gospodarczego.

1850 - W Starej Wargawie koło Kutna urodził się Witold Zglenicki, geolog, inżynier; od 1891 r. prowadził badania w Baku, gdzie m.in. jako pierwszy zaprojektował metodę wydobycia ropy naftowej ze złóż podmorskich; większość swojego majątku - pól naftowych w Azerbejdżanie - zapisał nauce polskiej.

1850 - W Bieleżyńcach na Wołyniu urodził się Adam Krechowiecki, pisarz, krytyk literacki, redaktor lwowskiego „Przewodnika Naukowego i Literackiego”.

1875 - W Warce zmarł Piotr Wysocki, przywódca spisku w Szkole Podchorążych Piechoty w Warszawie, który zapoczątkował wybuch Powstania Listopadowego; po upadku powstania zesłany przez władze carskie na Syberię, do kraju powrócił po ponad 25 latach.

1879 - W Senigalli we Włoszech zmarł prof. Józef Mianowski, lekarz, działacz społeczny; w latach 1862-1869 rektor Szkoły Głównej w Warszawie; w 1881 r. powołano Kasę im. Józefa Mianowskiego, wspierającą badania i wydawnictwa naukowe.

1879 - W Kielcach zainaugurował działalność Teatr Ludwika, dziś Teatr im. Stefana Żeromskiego, jedna z najstarszych scen teatralnych w Polsce.

1880 - W Warszawie zmarł Józef Orłowski, architekt, autor m.in. projektu pałacyku Biernackich i szpitala św. Ducha przy ul. Elektoralnej w Warszawie.

1884 - Ukazało się pierwsze wydanie „Dziennika Łódzkiego”.

1891 - W Ludwinowie urodził się Stanisław Gruszczyński, śpiewak operowy, tenor.

1907 - W Warszawie urodziła się Stefania Górska (właśc. Stefania Zadrozińska), aktorka teatralna, filmowa i kabaretowa, piosenkarka.

1907 - W Krakowie zmarł Jan Stanisławski, malarz, wykładowca, jeden z głównych twórców polskiego modernizmu.

1911 - W Warszawie urodził się Kazimierz Rudzki, aktor, reżyser, pedagog; znany m.in. z serialu „Wojna domowa”, a także filmów „Pierwszy dzień wolności”, „Jak rozpętałem II wojnę światową” i „Eroica”.

1913 - W Porąbce koło Będzina urodził się Edward Gierek, działacz komunistyczny, I sekretarz KC PZPR w latach 1970-1980; w pierwszej połowie tzw. dekady Gierka dzięki zaciągniętym na Zachodzie kredytom rozwijał się przemysł i budownictwo, zrealizowano też wiele inwestycji drogowych; w drugiej połowie jego rządów nastąpiła trwała stagnacja i obniżenie poziomu życia, a protesty robotnicze w Radomiu i Ursusie w 1976 r. brutalnie zostały stłumione.

1914 - W Warszawie oddano do użytku most im. cesarza Mikołaja II, nazywany przez warszawiaków „trzecim mostem”; w niepodległej Polsce most otrzymał imię księcia Józefa Poniatowskiego.

1919 - Powstańcy wielkopolscy odnieśli zwycięstwo w bitwie o Ławicę, gdzie zlokalizowane było niemieckie lotnisko wojskowe. W wyniku ok. 20 minutowej bitwy (zginął jeden powstaniec, kilku zostało rannych; po stronie niemieckiej było dwóch zabitych) w ręce Polaków trafił sprzęt wartości 200 milionów marek niemieckich, będący największym łupem wojennym w dziejach polskiego oręża. Wśród zdobytego sprzętu było kilkadziesiąt gotowych do startu samolotów, zakonserwowane części kilkuset kolejnych maszyn, spore zapasy broni i amunicji. Zdobyte samoloty miały wielkie znaczenie dla tworzenia wielkopolskich sił lotniczych i zrębów polskiego lotnictwa.

1924 - W Warszawie ukazał się pierwszy numer „Wiadomości Literackich”.

1924 - W Krakowie urodziła się Olga Scherer, krytyczka literacka, teoretyczka i historyczka literatury.

1928 - W Stanisławowie urodziła się Ewa Lassek, aktorka teatralna, pedagog.

1929 - W Grudziądzu urodził się Lucjan Kydryński, dziennikarz, konferansjer.

1933 - W Kielcach urodził się Leszek Drogosz, bokser, aktor filmowy, trzykrotny mistrz Europy, trzykrotny olimpijczyk (brąz na IO 1960 w Rzymie).

1939 - Szef polskiej dyplomacji Józef Beck spotkał się w Monachium z ministrem spraw zagranicznych III Rzeszy Joachimem von Ribbentropem.

1940 – Niemcy rozstrzelali 96 osób na tzw. Szwedzkich Górach pod Warszawą (obecnie część dzielnicy Bemowo).

1941 - W Drohobyczu urodził się Aleksander Bednarz, aktor teatralny, filmowy i dubbingowy.

1943 - We Lwowie urodził się Jerzy Domaradzki, reżyser, scenarzysta; autor m.in. filmów „Łuk Erosa”, „Wielki bieg”, „Planeta Krawiec”.

1948 - W Jarosławiu urodziła się Teresa Marczewska, aktorka.

1957 - Powołano do życia Polskie Towarzystwo Pielęgniarskie.

1962 - W warszawskim Teatrze Współczesnym odbyła się polska prapremiera „Kariery Artura Ui” Bertolta Brechta. Spektakl wyreżyserował Erwin Axer, w roli Arura Ui wystąpił Tadeusz Łomnicki.

1965 - Premiera filmu „Drewniany różaniec” w reżyserii Ewy i Czesława Petelskich.

1969 - Rolą lotnika w „Dobrym człowieku z Seczuanu” Bertolda Brechta w warszawskich „Rozmaitościach” na deskach teatralnych zadebiutował Olgierd Łukaszewicz.

1971 - W Pionkach koło Radomia urodził się Andrzej „Piasek” Piaseczny, piosenkarz, autor tekstów, aktor.

1972 - W Dąbrowie Górniczej aresztowano seryjnego mordercę Zdzisława Marchwickiego („Wampira z Zagłębia”).

1974 - W Warszawie zmarł Lech Pijanowski, krytyk filmowy, scenarzysta, propagator teorii i praktyki gier.

1989 - W budynku KC PZPR doszło do spotkania sekretarza KC Leszka Millera z młodzieżą, m.in. przedstawicielami nielegalnego NZS-u.

1989 - Spotkanie Stanisława Cioska z Tadeuszem Mazowieckim i księdzem Alojzym Orszulikiem dotyczące możliwości zmian ustrojowych i ponownej legalizacji „Solidarności”.

1989 - Kapitan polskiego trawlera Kantar nie wpłynął do portu w Bostonie, aby uniemożliwić członkom załogi planowaną ucieczkę. Mimo tego 12 marynarzy uciekło skacząc na pokład amerykańskiej barki paliwowej.

1993 -  Premiera komedii sensacyjnej Wielka wsypa w reżyserii Jana Łomnickiego.

1996 - W Tczewie zmarł Józef Kruża, bokser, na mistrzostwa Europy w 1953 roku w Warszawie zdobył złoty medal w kategorii piórkowej.

2000 - Sejm przyjął ustawę o Rzeczniku Praw Dziecka.

2001 - Adam Małysz jako pierwszy Polak wygrał Turniej Czterech Skoczni.

2005 - Sejm przyjął ustawę o mniejszościach narodowych i etnicznych oraz o języku regionalnym.

2008 - W Warszawie zmarła Danuta Mancewicz, aktorka teatralna, filmowa i dubbingowa, korepetytor dykcji.

2017 – Kamil Stoch zwyciężył a Piotr Żyła zajął drugie miejsce w 65. Turnieju Czterech Skoczni.

2018 – Kamil Stoch wygrał 66. Turniej Czterech Skoczni.

2020 – Dawid Kubacki wygrał 68. Turniej Czterech Skoczni.

Źródło: PAP