Polska 6 marca – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 06-03-2024, 11:30
Artykuł
facebook.com

Tego dnia w Poznaniu na ulice wyjechały tramwaje elektryczne; rozpoczął się II międzynarodowy konkurs chopinowski; w więzieniu mokotowskim stracony został niemiecki zbrodniarz Juergen Stroop; przy próbie zatrzymania dwóch przestępców (obaj ponieśli śmierć) zginęło dwóch policjantów, a 16 zostało rannych. Urodzili się m. in. Kazimierz Pułaski, Karol Kurpiński, Szymon Winawer, Stanisław Jerzy Lec, Włodzimierz Puchalski, Andrej Wajda, Bronisław Geremek, Tadeusz Woźniak, Zbigniew Górny, Agnieszka Radwańska. Zmarli natomiast: Aleksander Gierymski, Władysław Bandurski, Roman Rybarski, Barbara Kwiatkowska-Lass, Gustaw Holoubek oraz Maciej Berbeka.

1454 - Król Kazimierz IV Jagiellończyk wydał akt inkorporacji Prus do Korony.

1454 – W delegacji Związku Pruskiego, która tego dnia w Krakowie złożyła królowi Polski hołd, było dwóch kanoników fromborskich: Hermann Birken i Jan Plastwich.

1745 - W Warszawie urodził się Kazimierz Michał Władysław Wiktor Pułaski herbu Ślepowron, jeden z dowódców konfederacji barskiej, bohater walk o niepodległość Stanów Zjednoczonych, nazywany „ojcem amerykańskiej kawalerii” zmarł w wyniku ran odniesionych podczas oblężenia Savannah w 1779 r.

1785 - We Włoszakowicach w Wielkopolsce urodził się Karol Kurpiński, kompozytor, dyrygent, pedagog; dyrektor opery w Warszawie, założyciel i redaktor pierwszego polskiego czasopisma muzycznego „Tygodnik Muzyczny”; autor muzyki do pieśni „Warszawianka”.

1838 - W Warszawie urodził się Szymon Winawer, szachista, jeden z najlepszych graczy w ówczesnej Europie.

1898 - Na ulice Poznania wyjechały pierwsze tramwaje elektryczne.

1901 - W Rzymie zmarł Aleksander Gierymski, malarz; do jego najbardziej znanych prac należą „Sjesta włoska”, „W altanie”, „Anioł Pański”, „Święto Trąbek” oraz „Żydówka z pomarańczami”.

1909 - We Lwowie urodził się Stanisław Jerzy Lec, aforysta, poeta, satyryk.

1909 - W Mostach Wielkich koło Lwowa urodził się Włodzimierz Puchalski, fotograf, reżyser filmów przyrodniczych, podróżnik, autor pojęcia „bezkrwawe łowy” oznaczającego fotografowaniu zwierząt w ich naturalnym środowisku.

1913 - W Prezmie na Łotwie urodził się Jerzy Sołtan, architekt i urbanista.

1926 - W Suwałkach urodził się Andrzej Wajda, reżyser filmowy i teatralny; w 2000 r. nagrodzony Oscarem za całokształt twórczości; autor m.in. filmów „Kanał”, „Popiół i diament”, „Lotna”, „Niewinni czarodzieje”, „Popioły”, „Wszystko na sprzedaż”, „Krajobraz po bitwie”, „Brzezina”, „Wesele”, „Panny z Wilka”, „Ziemia obiecana”, „Człowiek z marmuru”, „Bez znieczulenia”, „Człowiek z żelaza”, „Kronika wypadków miłosnych”, „Korczak”, „Pan Tadeusz”, „Katyń” i „Wałęsa. Człowiek z nadziei”.

1932 - W Warszawie urodził się Bronisław Geremek, historyk mediewista; w latach 1950-68 członek PZPR - wystąpił z partii po inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację; działacz opozycji demokratycznej; w 1980 r. ekspert MKZ NSZZ „S” oraz Krajowej Komisji Porozumiewawczej i Komisji Krajowej NSZZ „S”; internowany w stanie wojennym; od 1983 r. doradca TKK NSZZ „S” i Lecha Wałęsy; w 1988 r. współorganizator Komitetu Obywatelskiego przy Lechu Wałęsie; uczestnik obrad Okrągłego Stołu; w czerwcu 1989 r. wybrany do Sejmu, objął funkcję przewodniczącego Obywatelskiego Klubu Parlamentarnego; przewodniczący Klubu Parlamentarnego Unii Demokratycznej (1991-94), następnie do 1997 r. Unii Wolności; minister spraw zagranicznych w latach 1997-2000; deputowany do Parlamentu Europejskiego (2004-2008).

1932 - W Wilnie zmarł Władysław Bandurski - duchowny katolicki, biskup pomocniczy archidiecezji lwowskiej, działacz niepodległościowy, honorowy kapelan I Brygady Legionów Polskich, kapelan sił zbrojnych Litwy Środkowej, kapelan Federacji Polskich Związków Obrońców Ojczyzny.

1932 - W Warszawie rozpoczął się II Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina.

1934 - Stanisław Ignacy Witkiewicz ukończył pisanie dramatu Szewcy.

1940 – Gestapo aresztowało w Toruniu przywódców Polskiej Akcji Niepodległościowej.

1942 – Żołnierz AK Józef Mierzyński zastrzelił w Zgierzu w obronie własnej dwóch gestapowców. W odwecie 20 marca Niemcy rozstrzelali w mieście 100 Polaków przywiezionych z łódzkich więzień.

1942 - W KL Auschwitz rozstrzelany został Roman Rybarski, ekonomista, historyk, poseł na Sejm i prezes Klubu Parlamentarnego Stronnictwa Narodowego (1928-1935), dziekan Wydziału Prawa UW. W konspiracji członek Prezydium SN, pierwszy dyrektor Departamentu Skarbu Delegatury Rządy RP na Kraj.

1945 – Generał NKWD Iwan Sierow został mianowany doradcą przy Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego.

1945 - W Opatowcu urodził się Adam Zwierz, śpiewak operowy (bas) i estradowy, wielokrotny uczestnik Festiwalu Piosenki Żołnierskiej w Kołobrzegu.

1945 – Armia czerwona zajęła Grudziądz.

1947 - W Warszawie urodził się Tadeusz Woźniak, muzyk, kompozytor, wokalista, autor i wykonawca takich przebojów, jak „Zegarmistrz światła” (do słów Bogdana Chorążuka), „Smak i zapach pomarańczy” oraz muzyki do spektakli teatralnych.

1948 - W Poznaniu urodził się Zbigniew Górny, dyrygent, kompozytor, w latach 1976-91 dyrektor i dyrygent Orkiestry Polskiego Radia i Telewizji w Poznaniu.

1950 - W Siedlcach urodziła się Joanna Żółkowska, aktorka filmowa i teatralna, znana m.in. z ról w filmach „Prom do Szwecji”, „W wannie”, „Zróbmy sobie wnuka” i serialu telewizyjnym „Klan”; przez wiele lat związana z warszawskim Teatrem Powszechnym.

1952 - W więzieniu na warszawskim Mokotowie stracony został niemiecki zbrodniarz Juergen Stroop, odpowiedzialny m.in. za stłumienie powstania w warszawskim getcie w 1943 r.

1958 - Urodził się Igor Czerniawski, rosyjski muzyk, kompozytor, od 1982 roku mieszkający w Polsce, twórca i lider zespołu Aya RL.

1963 - W Zabrzu urodził się Kajetan Broniewski, wioślarz, trzykrotny olimpijczyk, brązowy medalista igrzysk olimpijskich w 1992 roku i mistrzostw świata w 1991 roku.

1966 – Uroczyste ogłoszenie dekretu papieża Pawła VI z 10 września 1965r., w którym katedrze fromborskiej nadał godność i prawa Bazyliki Mniejszej. W uroczystej sumie we Fromborku wzięli udział członkowie Kapituły Katedralnej oraz kapłani i wierni Diecezji Warmińskiej. Widzialnym znakiem godności Bazyliki jest portret papieża Pawła VI i jego herb papieski, zawieszone pod chórem, wewnątrz Katedry.

1970 - Premiera filmu „Sól ziemi czarnej” w reżyserii Kazimierza Kutza.

1970 - W Szklarskiej Porębie zmarł Wlastimil Hofman, malarz.

1976 - W zakopiańskiej willi „Atma” otwarto muzeum Karola Szymanowskiego.

1979 – Papież Jan Paweł II rozpoczął pisanie swego testamentu.

1982 – Zwodowano żaglowiec szkoleniowy Marynarki Wojennej ORP Iskra II.

1989 - W Krakowie urodziła się Agnieszka Radwańska, tenisistka, finalistka Wimbledonu (2012), najwyżej notowana Polka w historii rankingu WTA.

1995 - Prezydent Lech Wałęsa powołał gabinet Józefa Oleksego.

1995 - W Baldham koło Monachium zmarła Barbara Kwiatkowska-Lass, aktorka, znana z filmów „Ewa chce spać” i „Jowita”.

2003 – W Watykanie odbyła się prezentacja włoskiego wydania poematu „Tryptyk rzymski” autorstwa papieża Jana Pawła II.

2003 - W podwarszawskiej Magdalence policja podjęła próbę zatrzymania dwóch przestępców zamieszanych w zabójstwo policjanta; w wyniku akcji obaj bandyci ponieśli śmierć; zginęło również dwóch policjantów, a 16 zostało rannych.

2008 - W Warszawie zmarł Gustaw Holoubek, aktor, reżyser, ikona polskiego teatru; od 1996 r. dyrektor artystyczny warszawskiego Teatru Ateneum; jedną z największych jego ról była kreacja Gustawa-Konrada w „Dziadach” w reżyserii Kazimierza Dejmka (1967) w Teatrze Narodowym; wystąpił m.in. w filmach „Pętla”, „Gangsterzy i filantropii”, „Prawo i pięść”, „Marysia i Napoleon”, „Sanatorium pod Klepsydrą”, „Lawa”, a także serialu „Królewskie sny” oraz ekranizacji „Mistrza i Małgorzaty”.

2013 – Obchodzono po raz pierwszy Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych, którzy ratowali Żydów w czasie Holokaustu (ustanowiony 10 maja 2012 r. decyzją Parlamentu Europejskiego z inicjatywy włoskiego Komitetu Światowego Ogrodu Sprawiedliwych).

2013 – Na stokach Broad Peak w Karakorum zginął Maciej Berbeka, zdobywca pięciu ośmiotysięczników, w tym trzech po raz pierwszy zimą. Jako pierwszy Polak wszedł na Mont Everest od północnej, tybetańskiej strony.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy