Tego dnia Józef Beck w przemówieniu w Sejmie odrzucił żądania Niemiec włączenia Gdańska do III Rzeszy i wyznaczenia eksterytorialnych linii komunikacyjnych; oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny w Holiszowie; odbył się Kongres Jedności PSL; powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPR. Urodzili się m. in. Stanisław Hozjusz, Stanisław Moniuszko, Józef Pius Dziekoński, Henryk Sienkiewicz, Janusz Pajewski, Zofia Rydet, Jerzy Skolimowski, Ryszard Horowitz, Ewa Kuryluk, Dariusz Michalczewski. Zmarli natomiast: Kazimierz II Sprawiedliwy, Szymon Szymonowic, Berek Joselewicz, Francesco Nullo, Maurycy Zamoyski, Tytus Czyżewski, Witold Woyda oraz Edward Pietrzyk.
1194 - W Krakowie zmarł książę Kazimierz II Sprawiedliwy.
1228 – Na wiecu we wsi Cienia koło Kalisza książę wielkopolski Władysław Laskonogi wydał przywilej gwarantujący prawa duchownych i możnych wobec władcy. Był to warunek uzyskania tronu krakowskiego.
1343 - Król Polski Kazimierz III Wielki zawarł sojusz z książętami wołogojsko-słupskimi Bogusławem V, Barnimem IV i Warcisławem V, skierowany przeciw zakonowi krzyżackiemu.
1504 - W Krakowie urodził się Stanisław Hozjusz, teolog katolicki, kardynał, działacz kontrreformacji; w 1564 r. sprowadził do Polski zakon jezuitów, zakładając w Braniewie pierwsze jezuickie kolegium.
1629 - W Czarnęcinie pod Zamościem zmarł Szymon Szymonowic, poeta, organizator Akademii Zamojskiej.
1794 - Insurekcja kościuszkowska: przeważające siły rosyjskie pod dowództwem gen. mjr. Fiodora Denisowa osaczyły pod Połańcem armię powstańczą maszerującą na Warszawę. Oddziały Naczelnika Siły Zbrojnej Tadeusza Kościuszki zamknęły się w obozie warownym, w którym przebywały do 16 maja, gdy idąca z odsieczą dywizja gen. mjr Jana Grochowskiego zmusiła Rosjan do zwinięcia blokady i wycofania się na zachód.
1809 - Wojna polsko-austriacka: Pod Kockiem w starciu z węgierskimi huzarami poległ Berek Joselewicz, Żyd, polski oficer, dowódca 5 pułku strzelców konnych armii Księstwa Warszawskiego; uczestnik Powstania Kościuszkowskiego, żołnierz Legionów Polskich.
1819 - W majątku Ubiel koło Mińska urodził się Stanisław Moniuszko, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny, twórca polskiej opery narodowej, autor m.in. „Strasznego dworu” i „Halki”.
1827 - Zmarł Fryderyk August z dynastii Wettinów, elektor saski (jako Fryderyk August III), a następnie król saski; w latach 1807-1815 książę warszawski.
1829 - W Poznaniu uroczyście otwarto Bibliotekę Raczyńskich.
1844 - W Płocku urodził się Józef Pius Dziekoński, architekt, projektant m.in. neogotyckich kościołów św. Floriana i św. Stanisława w Warszawie; pierwszy dziekan Wydziału Architektury Politechniki Warszawskiej.
1846 - W Woli Okrzejskiej na Podlasiu urodził się Henryk Sienkiewicz, pisarz, laureat literackiej Nagrody Nobla (1905), autor m.in. „Trylogii”, „Quo vadis” oraz „W pustyni i w puszczy”.
1863 - Powstanie Styczniowe: W bitwie pod Krzykawką poległ gen. Francesco Nullo, dowódca włoskich ochotników walczących u boku powstańców.
1907 - W Warszawie urodził się Janusz Pajewski, historyk, profesor Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu i Instytutu Zachodniego; autor m.in. „Mitteleuropy” i „Historii powszechnej 1871-1918”.
1911 - W Stanisławowie urodziła się Zofia Rydet, fotografka, autorka monumentalnego cyklu dokumentalnego „Zapis socjologiczny”.
1912 - W Laskowcach koło Tarnopola urodził się Adolf Chronicki, aktor.
1923 - Helena Jurgielewicz, córka bakteriologa Odona Bujwida, jako pierwsza kobieta otrzymała dyplom lekarza weterynarii po ukończeniu z ogólnym wynikiem celującym Akademii Medycyny Weterynaryjnej we Lwowie.
1931 - Stanisław Skarżyński i Andrzej Markiewicz zakończyli udany lot dookoła Afryki, pokonując dystans 26 000 km polskim samolotem PZL k-2.
1938 - W Łodzi urodził się Jerzy Skolimowski, reżyser, scenarzysta, aktor, producent filmowy; autor filmów „Rysopis”, „Ręce do góry”, „Start”, „Ferdydurke”, „Cztery noce z Anną”, „Essential Killing” i „Jedenaście minut”.
1939 - Minister spraw zagranicznych Józef Beck wygłosił w Sejmie przemówienie będące reakcją na wypowiedzenie przez Adolfa Hitlera niemiecko-polskiego paktu o nieagresji; swoje wystąpienie Beck zakończył słowami: „My w Polsce nie znamy pojęcia pokoju za wszelką cenę. Jest jedna tylko rzecz w życiu ludzi, narodów i państw, która jest bezcenna: tą rzeczą jest honor”. Odrzucił jednocześnie żądania Niemiec włączenia Gdańska do III Rzeszy i wyznaczenia eksterytorialnych linii komunikacyjnych.
1939 - W Warszawie zmarł Maurycy Zamoyski, polityk, dyplomata; od 1917 r. wiceprezes Komitetu Narodowego Polskiego w Paryżu; w latach 1919-24 poseł RP we Francji; minister spraw zagranicznych (1924); w 1922 r. kandydat Związku Ludowo-Narodowego na prezydenta RP.
1939 - W Krakowie urodził się Ryszard Horowitz, fotograf; prekursor cyfrowego przetwarzania fotografii; w czasie niemieckiej okupacji przebywał wraz z rodziną w krakowskim getcie, a po jego likwidacji w 1943 r. znalazł ocalenie w fabryce Oskara Schindlera; w 1959 r. wyemigrował do Stanów Zjednoczonych.
1943 - Premier RP na uchodźstwie gen. Władysław Sikorski zaapelował w przemówieniu radiowym do Polaków o pomoc powstańcom z warszawskiego getta.
1945 – Oddziały Brygady Świętokrzyskiej NSZ wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny dla kobiet w Holiszowie (Czechy). Uwolniono ok. 700 więźniarek, w tym 167 Polek oraz ponad 200 Żydówek. Do niewoli wzięto ok. 200 esesmanów i 15 strażniczek; w walce rannych zostało 2. polskich żołnierzy. To jedyny przypadek, gdy Polacy wyzwolili obóz koncentracyjny.
1945 - 1. Dywizja Pancerna gen. Stanisława Maczka zdobyła Wilhelmshaven.
1945 - Wojska amerykańskie wyzwoliły niemiecki obóz koncentracyjny Mauthausen-Gusen, w którym w czasie wojny zamordowanych zostało ok. 28 tys. obywateli polskich.
1945 - W Krakowie zmarł Tytus Czyżewski, malarz, poeta, krytyk sztuki; w latach 20. współtwórca awangardowej grupy Formiści.
1946 - W Krakowie urodziła się Ewa Kuryluk, malarka, poetka, historyk sztuki.
1949 - Powstała Rada Europy - organizacja międzyrządowa założona przez 10 państw: Belgię, Danię, Francję, Holandię, Irlandię, Luksemburg, Norwegię, Szwecję, Wielką Brytanię i Włochy, które 5 maja 1949 r. podpisały w Londynie Statut RE; obecnie Rada Europy liczy 47 członków, jej siedzibą jest Strasburg.
1964 - W Katowicach urodził się Maciej Pieprzyca, reżyser, autor filmu „Chce się żyć”.
1968 - W Gdańsku urodził się Dariusz Michalczewski, bokser, w latach 1994-2003 mistrz świata zawodowców federacji WBO.
1971 - W pierwszym meczu pod wodzą Kazimierza Górskiego reprezentacja Polski w piłce nożnej pokonała w Lozannie Szwajcarię 4:2.
1972 - Premiera filmu „Jak daleko stąd, jak blisko” w reżyserii Tadeusza Konwickiego.
1990 - W Warszawie odbył się Kongres Jedności PSL, w czasie którego doszło do połączenia PSL „Odrodzenie” (dawnego ZSL) z PSL tzw. wilanowskim Franciszka Kamińskiego oraz innymi ugrupowaniami ludowymi; prezesem Naczelnego Komitetu Wykonawczego zjednoczonego PSL został Roman Bartoszcze.
1994 - W Kijowie zastępca szefa Służby Bezpieczeństwa Ukrainy Andrej Chomicz przekazał władzom RP tzw. ukraińską listę katyńską, czyli listę nazwisk 3435 obywateli polskich zamordowanych przez NKWD na Ukrainie na podstawie decyzji Biura Politycznego KC WKP(b) z 5 marca 1940 r.
2000 - W Łazienkach Królewskich w Warszawie odsłonięto pomnik Henryka Sienkiewicza.
2005 - Po raz pierwszy maturzyści trzyletnich szkół średnich pisali maturę według zasad tzw. „nowej matury”.
2005 - Sejm RP odrzucił głosami lewicy wnioski LPR, PiS i PO o swoje samorozwiązanie.
2006 – Powstała koalicja PiS-Samoobrona-LPR.
2006 - Premiera filmu „Jasminum” w reżyserii Jana Jakuba Kolskiego.
2008 - W Nowym Jorku zmarł Witold Woyda, szermierz, zdobywca dwóch złotych medali na igrzyskach olimpijskich w Monachium w 1972 r. - w turnieju indywidualnym i drużynowym.
2021 – Zmarł gen. Edward Pietrzyk, dowódca Wojsk Lądowych w latach 2000-2006, ambasador w Iraku. 3 października 2007 r. został poważnie ranny w wyniku zamachu terrorystycznego na ulicach Bagdadu.
Źródło: PAP
1714418802.jpg)
1715087466.jpg)
1715020459.jpg)
