Polska 30 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia został uruchomiony carillon w Gdańsku, szarża polskiego 3. szwadronu pod Samosierrą, przy poszerzaniu Trasy W-Z przesunięto o 21 metrów kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny, emisja pierwszego magazynu Studio 2 premierowy odcinek serialu Alternatywy 4, debata telewizyjna Alfreda Miodowicza z Lechem Wałęsą, kapitan Katarzyna Mazurek została pierwszą kobietą w historii dowódcą okrętu polskiej Marynarki Wojennej. Urodzili się m.in. Andrzej Bobola, Onufry Kopczyński, Jędrzej Śniadecki, Andrzej Mielęcki, Adam Czerniaków, Andrzej Kuśniewicz, Romuald Rajs, Józef Szczepański. Zmarli natomiast: Hipolit Cegielski, Antoni Chruściel, Stanisław Kazuro, Wacław Jędrzejewicz i Gabriela Kownacka.

1409 -  Wielka wojna z zakonem krzyżackim: w Brześciu rozpoczęła się tajna narada wojenna między królem Władysławem II Jagiełłą a wielkim księciem litewskim Witoldem.

1427 - W Krakowie urodził się przyszły król Polski Kazimierz IV Jagiellończyk.

1591 - W Strachocinie koło Sanoka urodził się Andrzej Bobola, jezuita, zamordowany przez Kozaków w czasie rzezi w Janowie Poleskim w 1657 r.; kanonizowany przez papież Piusa XI w 1938 r.; w 2002 r. ogłoszony patronem Polski.

1655 - Potop szwedzki: król Jan II Kazimierz Waza wydał Uniwersał opolski wzywający Polaków do powstania przeciw Szwedom.

1735 - W Czerniejewie w Wielkopolsce urodził się Onufry Kopczyński, pijar, pedagog, gramatyk; członek Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych i Towarzystwa Przyjaciół Nauk; autor podręcznika „Gramatyka dla szkół narodowych”.

1738 - Został uruchomiony carillon na wieży kościoła św. Katarzyny w Gdańsku.

1768 - W Żninie urodził się Jędrzej Śniadecki, chemik, lekarz.

1808 - Szarża polskiego 3. szwadronu 1. Pułku Szwoleżerów Gwardii Cesarskiej na przełęcz Somosierra otworzyła Napoleonowi drogę na Madryt.

1864 - W majątku Hucisko w Kaliskiem urodził się Andrzej Mielęcki, lekarz, założyciel polskich towarzystw i organizacji na Śląsku; w 1920 r. członek Polskiej Komisji Plebiscytowej w Katowicach; zamordowany przez niemieckich nacjonalistów w sierpniu 1920 r.

1868 - W Poznaniu zmarł Hipolit Cegielski, przemysłowiec, założyciel fabryki narzędzi i maszyn rolniczych w Poznaniu; poseł do sejmu pruskiego (1849); wydawca "Gazety Polskiej" i "Dziennika Poznańskiego"; współzałożyciel Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk; od 1865 r. prezes Centralnego Towarzystwa Gospodarczego.

1880 - W Warszawie urodził się Adam Czerniaków, inżynier, pedagog, działacz społeczny i samorządowy, senator RP; w czasie niemieckiej okupacji przewodniczący Rady Żydowskiej w warszawskim getcie; popełnił samobójstwo 23 lipca 1942 r. w obliczu rozpoczętej przez Niemców likwidacji getta i wywozu ludności żydowskiej do obozu zagłady w Treblince.

1888 - W Krzyworówni na Huculszczyźnie urodził się Stanisław Vincenz, prozaik, eseista, filozof kultury; autor powieści "Na wysokiej połoninie"; uhonorowany medalem Sprawiedliwy wśród naród świata za pomoc Żydom w czasie II wojny światowej.

1904 - W Kowenicach koło Sambora urodził się Andrzej Kuśniewicz, prozaik, eseista, poeta; autor "Lekcji martwego języka", "Króla Obojga Sycylii", "Mieszanin obyczajowych".

1913 - W Jabłonce w powiecie brzozowskim urodził się kpt. Romuald Rajs, „Bury”; dowódca 1. kompanii szturmowej 3. Brygady Wileńskiej AK (1944), II szwadronu 5. Brygady Wileńskiej AK, następnie 3. Brygady Wileńskiej NZW; odpowiedzialny za pacyfikację w 1946 r. kilku białoruskich wsi nieopodal Bielska Podlaskiego, w których zginęło około 80 cywilów, w tym kobiety i dzieci; aresztowany przez UB w 1948 r.; skazany na karę śmierci i stracony w grudniu 1949 r.

1922 - W Łęczycy urodził się Józef Szczepański, ps. "Ziutek", poeta, członek Grup Szturmowych Szarych Szeregów; w powstaniu warszawskim dowodził jedną z drużyn "Parasola", z którą walczył na Woli i Starym Mieście; ranny, zmarł 10 września 1944 r. w szpitalu powstańczym.

1930 - W Grudziądzu odsłonięto Pomnik Żołnierza Polskiego.

1939 - Niemcy wypędzili ponad 1000 polskich rodzin z Inowrocławia.

1941 - Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier Rządu na Uchodźstwie gen. Władysław Sikorski przyleciał do Kujbyszewa (Samary) na inspekcję formujących się tam polskich oddziałów.

1942 - Samolot z gen. Władysławem Sikorskim na pokładzie, lecący z Montrealu do Waszyngtonu, musiał awaryjnie lądować z powodu zatrzymania pracy wszystkich silników.

1942 - Żołnierze Gwardii Ludowej dokonali napadu na Komunalną Kasę Oszczędności w Warszawie, w której zdobyto olbrzymie fundusze na działalność konspiracyjną i propagandową.

1946 - Oddział Jana Kmiołka „Wira” rozbił więzienie Powiatowego Urzędu Bezpieczeństwa Publicznego w Pułtusku, uwalniając 65 osób tam uwięzionych.

1949 - Utworzono Politechnikę Częstochowską.

1954 - Na antenie Programu I Polskiego Radia wyemitowano premierowe wydanie audycji Kronika sportowa.

1960 - W Waszyngtonie zmarł gen. Antoni Chruściel, "Nurt", "Monter", komendant Okręgu Warszawa ZWZ-AK, bezpośredni dowódca sił zbrojnych w czasie powstania warszawskiego.

1960 - Zakończono napełnianie Zbiornika Koronowskiego.

1961 - W Warszawie zmarł Stanisław Kazuro, kompozytor, dyrygent, pedagog muzyczny.

1962 - W Warszawie w trakcie prac związanych z poszerzaniem Trasy W-Z przesunięto o 21 metrów zabytkowy kościół Narodzenia Najświętszej Marii Panny.

1974 - Wyemitowano pierwsze wydanie magazynu telewizyjnego Studio 2.

1986 - Telewizja Polska wyemitowała premierowy odcinek serialu komediowego Alternatywy 4 w reżyserii Stanisław Barei.

1988 - Bezpośrednia transmisja telewizyjna debaty Alfreda Miodowicza z Lechem Wałęsą.

1993 - W Stanach Zjednoczonych zmarł prof. Wacław Jędrzejewicz, żołnierz Legionów Polskich, dyplomata, polityk, historyk, jeden z twórców i wieloletni prezes Instytutu Józefa Piłsudskiego w Nowym Jorku.

1993 - Założono Bezpartyjny Blok Wspierania Reform.

1994 - W Krakowie zostało otwarte Muzeum Sztuki i Techniki Japońskiej Manggha.

2004 - IPN wszczął śledztwo w sprawie zbrodni katyńskiej.

2010 - W Warszawie zmarła Gabriela Kownacka, aktorka, występowała m.in. w warszawskich teatrach Kwadrat, Współczesny, Studio i Teatrze Narodowym; odtwórczyni roli Anity w komedii muzycznej "Hallo Szpicbródka", telewizyjnej publiczności znana jako Anka z serialu "Rodzina zastępcza".

2015 - Zamknięto Zakład Karny w Kaliszu.

2016 - Kapitan marynarki Katarzyna Mazurek została pierwszą kobietą w historii polskiej wojskowości, która objęła dowodzenie okrętem Marynarki Wojennej (ORP Lublin).

Źródło: PAP