Polska 25 listopada – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 25-11-2023, 08:00
Artykuł
facebook.com

Tego dnia Stanisław II August został koronowany na króla Polski, abdykacja Stanisława Augusta Poniatowskiego, założony został Cmentarz Powstańców Warszawskich, premiera filmu „Szatan z siódmej klasy”, w Teatrze Narodowym odbyła się premiera „Dziadów”, premiera serialu „07 zgłoś się”, w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa rozpoczęto strajk okupacyjny, pierwsza tura wyborów prezydenckich, pierwsze posiedzenie Sejmu I kadencji. Urodzili się m.in. Grzegorz Piramowicz, Tadeusz Białoszczyński, Helena Grossówna, Władysław Frasyniuk. Zmarli natomiast: Jan Chrystian Kamsetzer, Fryderyk Skarbek, Cyprian Godebski i Marcin Król.

 

1735 - We Lwowie urodził się Grzegorz Piramowicz, jezuita, pedagog, sekretarz Komisji Edukacji Narodowej i Towarzystwa do Ksiąg Elementarnych, członek Towarzystwa Przyjaciół Nauk, autor wielu publikacji dotyczących oświaty.

1764 - W kolegiacie św. Jana w Warszawie Stanisław Poniatowski został koronowany jako król polski i wielki książę litewski Stanisław II August.

1795 - Abdykacja króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

1795 - W Warszawie zmarł Jan Chrystian Kamsetzer, architekt, działający od 1773 r. na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego; współautor projektu przebudowy Zamku Królewskiego w Warszawie i pałacu w Łazienkach Królewskich.

1862 - W Warszawie władze carskie pod nazwą Szkoły Głównej reaktywowały uniwersytet.

1866 - W Warszawie zmarł hrabia Fryderyk Skarbek, ekonomista, profesor Uniwersytetu Warszawskiego, pisarz i publicysta.

1899 - W Tamanowicach koło Mościsk urodził się Tadeusz Białoszczyński, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Kościuszko pod Racławicami", "Krzyżacy", "Panny z Wilka", "Ziemia obiecana" oraz w serialu "Stawka większa niż życie".

1904 - W Toruniu urodziła się Helena Grossówna, aktorka, tancerka; uczestniczka Powstania Warszawskiego.

1909 - W Paryżu zmarł Cyprian Godebski, rzeźbiarz, autor pomnika Adama Mickiewicza w Warszawie.

1914 - W Warszawie powstał Komitet Narodowy Polski; w jego skład weszli przedstawiciele Narodowej Demokracji, Stronnictwa Polityki Realnej oraz bezpartyjni.

1937 - Odbyło się uroczyste podniesienie polskiej bandery na niszczycielu "Błyskawica".

1945 - W Warszawie ukazał się pierwszy numer katolickiego tygodnika "Dziś i jutro".

1945 - Na Woli założony został Cmentarz Powstańców Warszawskich; spoczywają na nim szczątki ponad 100 tys. osób - powstańców i ludności cywilnej stolicy.

1954 - We Wrocławiu urodził się Władysław Frasyniuk, działacz opozycji demokratycznej, członek MKZ NSZZ "S", przewodniczący Zarządu Regionu Dolny Śląsk (1981), członek Krajowej Komisji Porozumiewawczej, a następnie Prezydium Komisji Krajowej NSZZ "S"; w czasie stanu wojennego w TKK, aresztowany i więziony przez władze komunistyczne; od 1986 r. w Tymczasowej Radzie NSZZ "S"; od 1987 r. w Krajowej Komisji Wykonawczej; uczestnik Okrągłego Stołu; współzałożyciel ROAD (1990); wiceprzewodniczący UD (1991-1994); przewodniczący UD (2002-2005); przewodniczący PD (2005-2006), poseł na Sejm (1991-2001); przedsiębiorca.

1960 - Premiera filmu "Szatan z siódmej klasy" w reżyserii Marii Kaniewskiej.

1967 - W Teatrze Narodowym w Warszawie odbyła się premiera "Dziadów" w inscenizacji Kazimierza Dejmka; zdjęcie tego przedstawienia przez władze PRL stało się to początkiem tzw. wydarzeń marcowych, czyli kryzysu politycznego związanego z falą studenckich protestów oraz walką polityczną wewnątrz PZPR, rozgrywaną w atmosferze antysemickiej i antyinteligenckiej propagandy.

1976 - Telewizja Polska wyemitowała pierwszy odcinek serialu kryminalnego "07 zgłoś się" w reżyserii Krzysztofa Szmagiera.

1981 - W Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarnictwa w Warszawie rozpoczął się strajk okupacyjny.

1985 - Sąd Wojewódzki w Słupsku skazał za współpracę z podziemną Solidarnością dwóch oficerów SB: Adama Hodysza (na 3 lata) i Piotra Siedlińskiego (na 1,5 roku).

1990 - W Polsce odbyła się pierwsza tura wyborów prezydenckich; największe poparcie uzyskali w niej Lech Wałęsa - 39,96 proc. i Stanisław Tymiński - 23,1 proc.

1991 - Pierwsze posiedzenie Sejmu I kadencji.

2005 – Minister obrony narodowej Radosław Sikorski ogłosił ujawnienie archiwaliów Układu Warszawskiego.

2008 – Na wniosek śledczych z Instytutu Pamięci Narodowej w krypcie katedry wawelskiej dokonano ekshumacji zwłok gen. Władysława Sikorskiego, której celem miało być wyjaśnienie okoliczności śmierci premiera RP w katastrofie gibraltarskiej.

2020 – W Białej Podlaskiej zmarł Marcin Król, historyk idei, wieloletni wykładowca Uniwersytetu Warszawskiego, w PRL-u działacz opozycji antykomunistycznej.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy