Polska 23 kwietnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 23-04-2024, 08:00
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia po raz pierwszy pisemnie wymieniono Warszawę; prezydent Ignacy Mościcki podpisał Konstytucję Kwietniową; Sejm przyjął ustawę o Święcie Niepodległości; Sejm przyjął ustawę o nieprzedawnianiu ścigania zbrodni hitlerowskich; na spotkaniu KO „Solidarność” zatwierdzono listy wyborcze oraz przyjęto program wyborczy Komitetu. Urodzili się m. in. Józef Cyrankiewicz, Bolesław Miciński, Jacek Woźniakowski, Wojciech Duryasz, Anda Rottenberg, Jerzy Gudejko, Renata Mauer-Różańska. Zmarli natomiast: Wojciech Sławnikowic, Krzysztof Komeda, Henryk Józewski, Stefan Korboński, Tadeusz Pluciński oraz Janusz Symonides.

997 - Podczas misji ewangelizacyjnej do kraju Prusów został zamordowany biskup Wojciech Sławnikowic. W 999 r. został kanonizowany przez papieża Sylwestra II i stał się patronem Polski.

1155 - Papież Hadrian IV wydał „Bullę wrocławską”, opisującą obszar i uposażenie diecezji wrocławskiej.

1253 - Książęta wielkopolscy Bolesław Pobożny i Przemysł I ogłosili akt lokacyjny Poznania na prawie niemieckim.

1313 - Pierwsza pisemna wzmianka o Warszawie. W dokumencie wystawionym przez księcia Siemowita II użyto określenia „pan warszawski”.

1810 - W kościele pw. św. św. Rocha i Jana Chrzciciela w Brochowie został ochrzczony Fryderyk Chopin.

1906 - W nocy z 23 na 24 kwietnia Organizacja Bojowa PPS uwolniła z carskiego więzienia na Pawiaku 10 więźniów politycznych skazanych na karę śmierci.

1907 - Koło Polskie w Dumie przedłożyło projekt autonomii Królestwa Polskiego.

1910 - We Lwowie władze austriackie zarejestrowały Związek Strzelecki, jako legalną organizację paramilitarną działającą w Galicji.

1911 - W Tarnowie urodził się Józef Cyrankiewicz, działacz PPS, więzień KL Auschwitz; po wojnie członek PZPR, najdłużej urzędujący premier PRL, sprawujący swoją funkcję 21 lat; współodpowiedzialny za stalinowski terror i krwawe represje wobec protestujących robotników w 1956 i w 1970 r.

1911 - W Mokrej na Podolu urodził się Bolesław Miciński, filozof, eseista, poeta.

1920 - W Biórkowie Wielkim koło Proszowic urodził się Jacek Woźniakowski, historyk sztuki, pisarz, publicysta, profesor KUL, współzałożyciel Wydawnictwa Znak.

1935 - Prezydent Ignacy Mościcki podpisał nową konstytucję, tzw. Konstytucję kwietniową, w myśl której cała władza przeszła w ręce prezydenta i rządu.

1936 - Podczas solidarnościowej demonstracji ze strajkującymi w krakowskiej fabryce „Semperit” zginęło 10 osób.

1937 - Sejm przyjął ustawę o Święcie Niepodległości, które miało być obchodzone 11 listopada, „jako rocznica odzyskania przez naród polski niepodległego bytu państwowego i jako dzień po wsze czasy związany z wielkim imieniem Józefa Piłsudskiego, zwycięskiego wodza narodu w walkach o wolność ojczyzny”.

1940 - W Stanisławowie urodził się Wojciech Duryasz, aktor filmowy i teatralny, przez wiele lat związany z warszawskim Teatrem Dramatycznym.

1941 - W odwecie za ucieczkę więźnia komendant KL Auschwitz Rudolf Hoess po raz pierwszy skazał 10 więźniów na śmierć głodową.

1943 - W czasie walk w warszawskim getcie Żydowska Organizacja Bojowa wydała odezwę do Polaków, w której pisano: „Polacy, Obywatele, Żołnierze Wolności. (…) Wśród dymu pożarów i kurzu krwi mordowanego getta Warszawy - my więźniowie getta, ślemy wam bratnie serdeczne pozdrowienia. (…) Toczy się walka o naszą i waszą Wolność. O wasz i nasz - ludzki, społeczny, narodowy - honor i godność. Pomścimy zbrodnie Oświęcimia, Treblinki, Bełżca, Majdanka! Niech żyje braterstwo broni i krwi walczącej Polski!”.

1943 - Około 600 Polaków, w tym kobiety i dzieci, zostało zamordowanych (były przypadki mordowania ludności siekierami, widłami, nożami, a nawet wbijania na pal czy też spalenia żywcem) w Janowej Dolinie na Wołyniu przez ukraińską grupę powstałą z połączenia sił UPA, którymi dowodził Iwan Łytwyńczuk „Dubowyj”, kolaboracyjnej policji ukraińskiej i tzw. „czerni” (okolicznego ruskiego chłopstwa).

1944 - W Nowosybirsku urodziła się Anda Rottenberg, historyk sztuki, kuratorka wystaw i popularyzatorka sztuki współczesnej; w latach 1993-2001 kierowała Galerią Sztuki Zachęta w Warszawie.

1956 - Aresztowano byłego wiceministra bezpieczeństwa publicznego Romana Romkowskiego i byłego dyrektora X Departamentu MBP Anatola Fejgina; postawiono im zarzuty pozbawiania wolności wielu osób, a także stosowania niedozwolonych metod śledczych.

1956 - Sejm uchwalił ustawę o amnestii, obejmującą m.in. przestępstwa polityczne.

1958 - W Gdańsku urodził się Jerzy Gudejko, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Godzina W”, „Był jazz”, „Podwójne życie Weroniki” i „Mój Nikifor”.

1960 - W Krakowie otwarto studencki Klub pod Jaszczurami.

1964 - Sejm uchwalił przepisy o nieprzedawnianiu ścigania sprawców najcięższych zbrodni hitlerowskich.

1969 - W Nasielsku urodziła się Renata Mauer-Różańska, złota medalistka olimpijska w strzelectwie z Atlanty (1996) i Sydney (2000).

1969 - W Warszawie zmarł Krzysztof Komeda, jeden z najbardziej znanych polskich kompozytorów i pianistów jazzowych, twórca muzyki m.in. do filmów „Niewinni czarodzieje” i „Dziecko Rosemary”.

1977 - W Warszawie odbył się koncert brytyjskiej grupy rockowej „Smokie”.

1981 - W Warszawie zmarł Henryk Józewski, polityk, artysta malarz; komendant POW w Kijowie (1919); wojewoda wołyński (1928-29 i 1930-38); zwolennik polsko-ukraińskiej współpracy; szef MSW (1929-30); wojewoda łódzki (1938-39); od października 1939 do kwietnia 1940 r. komendant Okręgu Warszawa-Miasto, a następnie Warszawa-Województwo w SZP-ZWZ; wydawca podziemnej prasy; po 1945 r. pozostał w podziemiu, współpracował z Delegaturą Sił Zbrojnych i Zrzeszeniem WiN; w 1953 r. aresztowany przez władze komunistyczne, skazany na dożywocie; w 1956 r. zwolniony z więzienia.

1983 - We Wrocławiu aresztowany został przewodniczący podziemnej Solidarności na Dolnym Śląsku Józef Pinior.

1989 - W Waszyngtonie zmarł Stefan Korboński, w czasie II wojny światowej kierownik Walki Cywilnej ZWZ-AK, następnie szef Oporu Społecznego w Kierownictwie Walki Podziemnej; w marcu 1945 r., po aresztowaniu przez NKWD Jana Stanisława Jankowskiego, objął obowiązki Delegata Rządu na Kraj.

1989 - Na spotkaniu Komitetu Obywatelskiego „Solidarność” w Warszawie zatwierdzono listy wyborcze do Sejmu i Senatu oraz przyjęto program wyborczy Komitetu.

1990 - W Warszawie zarejestrowano Związek Harcerstwa Rzeczypospolitej (ZHR).

1992 - Sejm przyjął Ustawę Konstytucyjną o trybie przygotowania i uchwalenia Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej.

2019 – W Domu Artystów Weteranów w Skolimowie w wieku 92 lat zmarł Tadeusz Pluciński, aktor głównie ról drugoplanowych. Mogliśmy go oglądać w takich filmach jak „Mąż swojej żony”, „Szczęściarz Antoni”, „Westerplatte”, „Dzięcioł”, „Hydrozagadka”, „Niebieskie jak Morze Czarne”, „Poszukiwany, poszukiwana”, „Brunet wieczorową porą” i „Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz”. Występował także w serialach, m.in.: „Stawka większa niż życie”, „Do przerwy 0:1”, „Czterdziestolatek”, „Kariera Nikodema Dyzmy”, „Alternatywy 4”, „Pittbul” czy „Ojciec Mateusz”.

2020 – W Warszawie zmarł Janusz Symonides, prawnik, profesor, dyplomata i wykładowca uniwersytecki specjalizujący się w prawie międzynarodowym, prawach człowieka oraz organizacji międzynarodowych.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy