Polska 2 stycznia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 02-01-2024, 15:15
Artykuł
facebook.com

Tego dnia założono Bibliotekę Załuskich w Warszawie; zakończył się I walny Zjazd ZHP; PLL LOT rozpoczął przewozy na pięciu liniach krajowych i jednej zagranicznej; utworzono PLO oraz PŻM; władze PRL wprowadziły książeczki walutowe; grupa rolników rozpoczęła strajk okupacyjny domagając się rejestracji NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska”. Urodzili się m. in. Franciszek Zabłocki, Aleksander Prystor, Tadeusz Żenczykowski, Bohdan Sałaciński, Adam Bahdaj, Zbigniew Romaszewski, Edward Kłosiński, Andrzej Bachleda-Curuś, Janusz Pałubicki, Tadeusz Bradecki, Joanna Pacuła, Patryk Vega. Zmarli natomiast: Andrzej Patrycy Nidecki, Roman Dmowski, Jerzy Zarzycki, Jacek Zejdler, Lidia Wysocka oraz Teresa Torańska.

1377 - W Bydgoszczy zmarł Kazimierz IV (Kaźko), książę słupski, wnuk króla Kazimierza III Wielkiego.

1587 - Zmarł biskup Andrzej Patrycy Nidecki, filolog, humanista, komentator i wydawca pism Cycerona.

1657 - W pobliżu Chojnic na Pomorzu doszło do bitwy między wojskami polskimi a oddziałami Szwecji, które zaatakowały Rzeczpospolitą.

1665 - Stefan Czarniecki został hetmanem polnym koronnym.

1732 - Założono Bibliotekę Załuskich w Warszawie. Od 1780 polska biblioteka narodowa, jedna z największych bibliotek świata drugiej połowy XVIII wieku, jedna z pierwszych w Europie (pierwsza w Polsce),

1752 - Urodził się Franciszek Zabłocki, komediopisarz, poeta; jego znane dzieła to „Fircyk w zalotach” i „Sarmatyzm”.

1872 - Ukazało się pierwsze wydanie „Kuriera Poznańskiego”, dziennik ukazywał się do roku 1939.

1874 - W Wilnie urodził się Aleksander Prystor, członek OB-PPS i PPS-Frakcji Rewolucyjnej, bliski współpracownik Józefa Piłsudskiego; więziony przez władze carskie (1912-1917); w niepodległej Polsce minister pracy i opieki społecznej, minister przemysłu i handlu; poseł na Sejm; premier RP w latach 1931-1933; marszałek Senatu od 1935 do 1938 r.

1894 - Urodził się Józef Klukowski, artysta rzeźbiarz, dwukrotny medalista Olimpijskiego Konkursu Sztuki.

1907 - W Warszawie urodził się Tadeusz Żenczykowski, w okresie międzywojennym prezes Związku Polskiej Młodzieży Demokratycznej, szef oddziału propagandy Obozu Zjednoczenia Narodowego, poseł na Sejm (1938). Od 1940 r. w Biurze Informacji i Propagandy KG ZWZ-AK: kierownik Podwydziału „N” - propaganda w języku niemieckim, od 1943 r. kierownik Podwydziału „Antyk” - propaganda antysowiecka. Po wojnie na emigracji, w latach 1954-1972 redaktor, a następnie zastępca dyrektora Rozgłośni Polskiej Radia Wolna Europa.

1911 - Na Podolu urodził się Bohdan Sałaciński (znany jako Andrzej Pomian) prawnik, historyk, w czasie II wojny światowej szef Wydziału Propagandy Bieżącej w Biurze Informacji i Propagandy AK. Po wojnie współzałożyciel Sekcji Polskiej Radia Wolna Europa i jej korespondent w Waszyngtonie.

1918 - W Zakopanem urodził się Adam Bahdaj, prozaik, tłumacz, autor popularnych utworów dla młodzieży; w czasie II wojny światowej był kurierem tatrzańskim.

1919 - Polscy żandarmi, podczas procedury wydalania z kraju, zamordowali 4 z 5 członków misji Rosyjskiego Czerwonego Krzyża, przybyłej do Warszawy 20 grudnia 1918 roku w celu wynegocjowania repatriacji jeńców rosyjskich z czasu I wojny światowej. Piąty z członków misji przeżył udając martwego.

1921 - W Warszawie zakończył się I walny Zjazd Związku Harcerstwa Polskiego (ZHP).

1922 - W Warszawie urodził się Konstanty Jeleński, eseista, krytyk.

1922 - Watykan wydał dekret zatwierdzający stowarzyszenie Pobożny Związek Rycerstwa Niepokalanej, którego twórcą był o. Maksymilian Kolbe.

1923 - W Krasnymstawie urodził się Henryk Bąk, aktor, wystąpił m.in. w filmach „Eroica”, „Kwiecień” oraz serialu „Przygody psa Cywila”.

1929 - Rozpoczęła się działalność przewozowa PLL LOT na pięciu liniach krajowych oraz linii zagranicznej Katowice-Brno-Wiedeń.

1934 - W Kolonii urodził się Leopold Rene Nowak, reżyser, scenarzysta, aktor.

1936 - Sejm RP przyjął ustawę o amnestii.

1939 - W Drozdowie pod Łomżą zmarł Roman Dmowski, przywódca obozu narodowego, dyplomata, współtwórca niepodległej Polski, sygnatariusz traktatu wersalskiego, minister spraw zagranicznych. Autor wypowiedzi: „Jestem Polakiem, więc mam obowiązki polskie".

1940 - W Warszawie urodził się Zbigniew Romaszewski, fizyk, działacz opozycji antykomunistycznej, członek KSS KOR i kierownik Biura Interwencyjnego; od 1980 r. w NSZZ „Solidarność”, członek Prezydium Zarządu Regionu Mazowsze i Komisji Krajowej; organizator podziemnego Radia „S”; więziony w latach 1982-1984; kierownik Komisji Interwencji i Praworządności NSZZ „S” (1986-1989); senator RP w latach 1989-2011.

1940 - W Warszawie urodził się Tomasz Szarota, historyk, profesor Instytutu Historii PAN; badacz dziejów II wojny światowej.

1940 - Urodziła się Grażyna Kuroń, działaczka opozycji demokratycznej, żona Jacka Kuronia; po ogłoszeniu stanu wojennego internowana.

1943 - W Warszawie urodził się Edward Kłosiński, operator filmowy, autor zdjęć do filmów „Barwy ochronne”, „Człowiek z marmuru”, „Pestka” i „Vinci”.

1943 - Niemieccy żandarmi zamordowali we wsi Boiska-Kolonia koło Solca nad Wisłą dwie polskie rodziny udzielające pomocy Żydom.

1944 - Oddział UPA dokonał masakry od 60 do ponad 100 polskich i ukraińskich mieszkańców wsi Bołdury, położonej w dawnym powiecie brodzkim województwa tarnopolskiego.

1947 - W Zakopanem urodził się Andrzej Bachleda-Curuś, narciarz, srebrny (1974) i brązowy medalista (1970) mistrzostw świata w kombinacji alpejskiej.

1948 - W Wałbrzychu urodził się Janusz Pałubicki, historyk sztuki, działacz opozycji antykomunistycznej; od 1980 r. członek NSZZ „Solidarność”; przewodniczący Tymczasowego Zarządu Regionu Wielkopolska NSZZ „S” (1982-1989); minister, koordynator służb specjalnych w latach 1997-2001.

1951 - Minister żeglugi utworzył Polskie Linie Oceaniczne i Polską Żeglugę Morską.

1952 - Uruchomiono elektryczną linię kolejową Gdańsk Główny - Sopot Kamienny Potok.

1955 - W Zabrzu urodził się Tadeusz Bradecki, aktor, reżyser teatralny; dyrektor naczelny i artystyczny Starego Teatru w Krakowie (1990-1996); w 2007 r. objął funkcję dyrektora artystycznego Teatru Śląskiego w Katowicach.

1957 - W Tomaszowie Lubelskim urodziła się Joanna Pacuła, aktorka.

1957 – Sekretariat KC PZPR podjął decyzję o utworzeniu tygodnika „Polityka”.

1963 - W Złocieńcu urodził się Krzysztof Myszkowski, kompozytor, wokalista, lider zespołu Stare Dobre Małżeństwo.

1964 - Nikita Chruszczow złożył nieoficjalną wizytę w Polsce.

1965 – Dokonano oblotu szybowca SZD-27 Kormoran.

1971 - W Warszawie zmarł Jerzy Zarzycki, reżyser filmowy.

1973 - Władze PRL wprowadziły książeczki walutowe - rejestrowano w nich zakupy dewiz dokonywane przez obywateli na zagraniczne wyjazdy prywatne.

1973 - Polskie Radio rozpoczęło całodobową emisję programów.

1976 - Rozpoczął nadawanie Program IV Polskiego Radia.

1977 - W Warszawie urodził się Patryk Vega, reżyser, scenarzysta, producent; twórca m.in. filmu „Służby specjalne” oraz seriali „Pitbull”, „Instynkt”.

1978 - Program I Polskiego Radia nadał premierowe wydanie audycji Cztery Pory Roku.

1978 - Uruchomiono produkcję w Browarze Leżajsk.

1980 - W Opolu zmarł Jacek Zejdler, aktor, zagrał główną rolę w serialu „Stawiam na Tolka Banana”.

1981 - W Rzeszowie grupa rolników rozpoczęła strajk okupacyjny w gmachu byłej WRZZ, domagając się rejestracji NSZZ Rolników „Solidarność Wiejska”.

1982 - Stan wojenny: W Warszawie ukazał się pierwszy numer podziemnego „Tygodnika Wojennego”.

1982 - Stan wojenny: rozwiązano stowarzyszenie aktorów ZASP.

1994 - Odbył się 2. Finał Wielkiej Orkiestry Świątecznej Pomocy.

1998 - Odbyła się pierwsza gala rozdania Telekamer Tele Tygodnia za najlepsze osiągnięcia telewizyjne.

1999 - Premiera 1. odcinka serialu Siedlisko w reżyserii Janusza Majewskiego.

2006 - W Warszawie zmarła Lidia Wysocka, aktorka, piosenkarka, reżyser, założycielka kabaretu literacko-artystycznego „Wagabunda”.

2013 - W Warszawie zmarła Teresa Torańska, dziennikarka i pisarka, była współpracowniczką tygodnika „Kultura” oraz „Kultury” paryskiej. Autorka wielu wywiadów, m.in. z komunistycznymi działaczami, przeprowadzonymi podczas stanu wojennego.

2022 – W Warszawie zmarł Mirosław Kowalski, współpracownik KOR i podziemnej „Solidarności”, dziennikarz m.in. tygodnika „Solidarność”, „Financial Times” i „Jazz Forum” oraz szef działu fantastyki w Wydawnictwie Iskry. Doprowadził do przekształcenia podziemnej NOW-ej w tzw. „SuperNową”.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy