Polska 2 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 02-12-2023, 09:20
Artykuł
facebook.com

Tego dnia zapadły wyroki w procesie polskiego ruchu narodowego - władze pruskie skazały 254 osoby; Jan Zeh otrzymał patent na destylację ropy naftowej; w ZOO Edynburgu padł niedźwiedź kapral Wojtek; odziały milicji spacyfikowały strajk w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej; w „Tygodniku Powszechnym” opublikowano tzw. Lista Kisiela; rozpoczął się proces Lwa Rywina. Urodzili się m.in. Andrzej Stanisław Załuski, Franciszek Ksawery Dmochowski, Marek Ałaszewski, Franciszek Stefczyk, Jan Prochyra. Zmarli natomiast: Mikołaj Trąba, Eustachy Sanguszko, Wincenty Pol, Edward Rydz-Śmigły, Witold Orłowski i Maria Fołtyn.

1422 - W Lubicy na Spiszu zmarł Mikołaj Trąba, arcybiskup gnieźnieński, pierwszy prymas Polski.

1498 - Kanonik Marcin Achtsnicht (zm. 1504r.) sporządził testament, w którym przeznaczył majątek na potrzeby szkoły katedralnej we Fromborku i jej biednych uczniów. Ufundował także wikarię Trójcy Świętej w katedrze.

1695 - W Jedlińsku koło Radomia urodził się Andrzej Stanisław Załuski, kanclerz wielki koronny (1735-1746); mecenas sztuki, współfundator Biblioteki Załuskich w Warszawie.

1762 - W Oprawczykach na Podlasiu urodził się Franciszek Ksawery Dmochowski, poeta, publicysta; w czasie powstania kościuszkowskiego kierownik Wydziału Insurekcji w Radzie Najwyższej Narodowej; współzałożyciel Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

1844 - W Sławucie na Wołyniu zmarł gen. Eustachy Sanguszko, ziemianin, poseł na Sejm Czteroletni; brał udział w wojnie z Rosją w 1792 r., odznaczony za bitwę pod Zieleńcami jednym z pierwszych krzyży Virtuti Militari; uczestnik powstania kościuszkowskiego i wyprawy na Moskwę w 1812 r.

1847 - W Berlinie zapadły wyroki w największym procesie polskiego ruchu narodowego - tzw. procesie moabickim, w którym władze pruskie oskarżyły o zbrodnię stanu 254 osoby. Ośmiu oskarżonych, wśród nich Ludwika Mierosławskiego, skazano na karę śmierci, 23 na dożywocie, a kilkudziesięciu na długoletnie więzienie. Wybuch rewolucji w marcu 1848 r. uniemożliwił wykonanie wyroków i doprowadził do uwolnienia skazanych.

1853 - Jan Zeh, polski przemysłowiec, pionier przemysłu naftowego, otrzymał patent na destylację ropy naftowej.

1861 - W Krakowie urodził się Franciszek Stefczyk, nauczyciel, założyciel pierwszej na ziemiach polskich wiejskiej spółdzielni oszczędnościowo-pożyczkowej.

1872 -  W Krakowie zmarł Wincenty Pol, poeta, badacz geografii ziem polskich; uczestnik powstania listopadowego.

1900 - Mieczysława Ćwiklińska zadebiutowała na scenie teatralnej.

1907 - Ukazało się pierwsze wydanie „Dziennika Bydgoskiego”.

1914 - I wojna światowa: Początek bitwy pod Limanową, w której Legiony Polskie u boku wojsk austro-węgierskich walczyły przeciwko armii rosyjskiej.

1924 - Miasto Solec przemianowano na Solec Kujawski.

1938 - Wicepremier i minister skarbu Eugeniusz Kwiatkowski ogłosił 15-letni plan gospodarczy.

1941 - W Warszawie zmarł marszałek Edward Rydz-Śmigły. Pochowany został na Cywilnym Cmentarzu na Powązkach pod nazwiskiem Adama Zawiszy.

1941 - Gen. Władysław Sikorski przybył do Moskwy. W trakcie wizyty dwukrotnie spotkał się ze Stalinem. Stalin zapytany o oficerów więzionych od 1939 roku w Rosji odparł, że zbiegli oni do Mandżurii.

1942 - Gen. Władysław Sikorski rozpoczął wizytę w Stanach Zjednoczonych, w czasie której prowadził rozmowy z prezydentem USA Franklinem Delano Rooseveltem.

1942 - W Warszawie urodził się Marek Ałaszewski, kompozytor, gitarzysta, wokalista, założyciel grupy rockowej Klan; artysta malarz.

1942 - W Goleszowie na Śląsku Cieszyńskim urodził się Ryszard Gabryś, kompozytor, pedagog.

1942 - Uchwalono statuty Komisji Koordynacyjnej Żydowskiego Komitetu Narodowego i powołanej przez nią Żydowskiej Organizacji Bojowej (ŻOB).

1944 - W Lublinie ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej.

1944 - Sąd Specjalny w Lublinie skazał na karę śmierci 5 zbrodniarzy z Majdanka.

1946 - Oddziały UPA wysadziły 8 mostów kolejowych na odcinku Zagórz-Szczawne.

1948 - W Krakowie urodził się Jan Prochyra, aktor; w latach 2003-2011 dyrektor artystyczny Teatru Rampa na Targówku.

1951 – Otwarto Muzeum Żup Krakowskich Wieliczka.

1960 - Sejm uchwalił ustawę o powołaniu Komitetu do spraw Radia i Telewizji „Polskie Radio i Telewizja”; na jego czele stanął Włodzimierz Sokorski.

1963 - W ogrodzie zoologicznym w stolicy Szkocji Edynburgu padł w wieku 22 lat znany ze służby w armii gen. Andersa syryjski niedźwiedź brunatny - kapral Wojtek.

1966 - W Warszawie zmarł prof. Witold Orłowski, lekarz internista, pionier kierunku fizjopatologii i biochemii w klinicystyce chorób wewnętrznych.

1969 - Powołano Centralny Ośrodek Sportu.

1972 - Otwarto muzeum w dworku Wincentego Pola w Lublinie.

1980 - Edward Gierek został usunięty z KC PZPR.

1981 - Odziały milicji, m.in. przy pomocy desantu helikopterowego, dokonały pacyfikacji trwającego od 25 listopada strajku okupacyjnego w Wyższej Oficerskiej Szkole Pożarniczej.

1983 - Premiera filmu "Krzyk" w reżyserii Barbary Sass.

1984 - W Krakowie zmarł Marian Eile, dziennikarz, satyryk; twórca tygodnika „Przekrój” i jego redaktor naczelny (1945-1969).

1984 - W „Tygodniku Powszechnym” została opublikowana tzw. Lista Kisiela. Osoby z listy zajmowały się aktywnie propagandą w PRL. Na liście znaleźli się: Tadeusz Barzdo, Maksymilian Berezowski, Andrzej Bilik, Ewa Boniecka, Zygmunt Broniarek, Marian Dobrosielski, Ryszard Drecki, Grażyna Dziedzińska, Stanisław Głąbiński, Eugeniusz Guz, Rudolf Hoffman, Marek Jaworski, Tadeusz Jackowski, Zdzisław Kamiński, Aleksandra Kedaj, Waldemar Kedaj, Zbigniew Kot, Ignacy Krasicki, Zbigniew Leśnikowski, Jerzy Lobman, Anna Lulińska, Daniel Luliński, Włodzimierz Łoziński, Franciszek Nietz, Witold Olszewski, Anna Piasecka, Marian Podkowiński, Zbigniew Ramotowski, Zbigniew Safjan, Zygmunt Słomkowski, Janusz Stefanowicz, Krystyna Szelestowska, Karol Szyndzielorz, Jerzy Tepli, Jerzy Urban, Maria Wągrowska, Grzegorz Woźniak, Ryszard Wojna, Henryk Zdanowski, Włodzimierz Żrałek.

1989 - Prezydent Wojciech Jaruzelski złożył wieniec w miejscu upamiętniającym zamordowanych górników z KWK „Wujek” w Katowicach.

1990 - Powstała Unia Demokratyczna, jej przywódcą został Tadeusz Mazowiecki.

1991 - Polska jako pierwsze państwo na świecie uznała niepodległość Ukrainy.

2003 - W Warszawie rozpoczął się proces Lwa Rywina; Rywin oświadczył, że nie jest winny płatnej protekcji wobec Agory oraz że "padł ofiarą intrygi".

2006 - Hanna Gronkiewicz-Waltz została zaprzysiężona na stanowisku prezydenta Warszawy.

2012 - W Warszawie zmarła Maria Fołtyn, śpiewaczka, reżyser operowa, propagatorka twórczości Stanisława Moniuszki.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy