Polska 17 kwietnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 17-04-2024, 09:00
Artykuł
PAP, dzieje.pl, grafika własna

Tego dnia Józef Piłsudski został przewieziony z więzienia w Łodzi do Cytadeli Warszawskiej; papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę; ładunek wybuchowy uszkodził pomnik Lenina w Nowej Hucie; 22. osoby zginęły w wyniku wybuchu gazu w bloku mieszkalnym w Gdańsku. Urodzili się m. in. Urszula Ledóchowska, Józef Retinger, Franciszek Dąbrowski, Jan Romocki, Paweł Śpiewak, Robert Gliński, Jan Borysewicz. Zmarli natomiast: Jan Krukowiecki, Staszek Labuda, Czesław Fijałkowski, Ludwik Sempolińśki, Witold Łokuciewski, Rajmund Kaczyński oraz Stanisław Likiernik.

1330 – Na zamku wyszehradzkim węgierski arystokrata Felicjan Zach usiłował dokonać zamachu na rodzinę królewską, raniąc króla Karola Roberta i królową Elżbietę Łokietkównę, po czym zginął z ręki jednego z dworzan.

1433 – Zmarł kanonik Wawrzyniec Reinkonis, jeden z założycieli uniwersytetu w Lipsku. Swą bibliotekę, z której do późniejszych czasów ocalały tylko pojedyncze egzemplarze, zapisał kapitule fromborskiej. Pochowany we Fromborku.

1526 – Król Zygmunt I Stary wkroczył do Gdańska aby stłumić bunt luterańskiego pospólstwa.

1594 - Papież Klemens VIII kanonizował misjonarza dominikańskiego Jacka Odrowąża.

1627 - Wojna polsko-szwedzka: Zwycięstwo wojsk polskich w bitwie pod Czarnem.

1794 - Powstanie Kościuszkowskie; w Warszawie wybuchła insurekcja, wojska rosyjskie stacjonujące w stolicy zostały pobite i wyparte z miasta; wśród dowódców stołecznych walk wyróżnił się radny miasta, szewc Jan Kiliński.

1848 - Władze austriackie uwłaszczyły chłopów w Galicji.

1850 - W Popniu w powiecie brzezińskim zmarł gen. Jan Krukowiecki, uczestnik wojen napoleońskich, prezes Rządu Narodowego w czasie Powstania Listopadowego.

1865 - W Loosdorf w Austrii urodziła się Urszula Ledóchowska, założycielka Zgromadzenia Sióstr Urszulanek Serca Jezusa Konającego (urszulanek szarych); kanonizowana w 2003 r. przez papieża Jana Pawła II.

1870 - W Szczecinie urodził się Max Berg, niemiecki architekt, urbanista, projektant Hali Stulecia we Wrocławiu.

1888 - W Krakowie urodził się Józef Retinger, polityk, negocjator, znawca literatury i sztuki; w czasie II wojny światowej osobisty doradca polityczny gen. Władysława Sikorskiego, emisariusz, wykorzystywany do najtajniejszych misji, przerzucony m.in. do okupowanej Polski w 1944 r.; po wojnie działał na rzecz europejskiej integracji.

1900 - Józef Piłsudski został przewieziony z więzienia w Łodzi i osadzony przez Rosjan w więzieniu na Cytadeli Warszawskiej (X Pawilon), gdzie rozpoczęto śledztwo w sprawie jego działalności niepodległościowej w PPS.

1904 - W Budapeszcie urodził się Franciszek Dąbrowski, komandor porucznik Marynarki Wojennej, zastępca dowódcy obrony Westerplatte we wrześniu 1939 roku.

1912 - W Budapeszcie urodziła się Martha Eggerth, śpiewaczka operowa, aktorka, żona Jana Kiepury.

1919 - Jarogniew Drwęski objął stanowisko pierwszego w historii prezydenta Poznania.

1925 - W Warszawie urodził się Jan Romocki „Bonawentura”, podharcmistrz, podporucznik Armii Krajowej; zginął w wieku 19. lat w czasie Powstania Warszawskiego.

1938 - Papież Pius XI kanonizował Andrzeja Bobolę, jezuitę i misjonarza, zamordowanego w 1657 r. przez Kozaków w czasie rzezi w Janowie Poleskim.

1942 - W nocy z 17 na 18 kwietnia gestapo na ulicach warszawskiego getta zamordowało 52 osoby; była to pierwsza zorganizowana akcja terroru na terenie dzielnicy zamkniętej.

1942 - Podczas dostarczania chleba do łódzkiego getta został schwytany Staszek Labuda ps. „Żupnik”. Schwytał go i wydał niemieckiej Kripo policjant żydowski Chaim Rappaport. Staszek zginął zamęczony przez oprawców, a zarekwirowany chleb został ostentacyjnie rozdeptany na oczach Żydów z getta.

1943 - Delegat PCK przy MCK w Genewie Stanisław Radziwiłł złożył oficjalną notę rządu RP w sprawie wysłania komisji do Katynia; tego samego dnia, pół godziny wcześniej, również Niemcy zwrócili się do MCK o wszczęcie dochodzenia; działania władz niemieckich zmierzające do sprowokowania konfliktu pomiędzy aliantami miały wywołać wrażenie, że postępowanie Berlina i polskiego rządu są ze sobą koordynowane.

1943 - Oświadczenie Rady Ministrów RP w sprawie Zbrodni Katyńskiej: „Rząd Polski piętnuje wszystkie zbrodnie, popełnione na polskich obywatelach, i odmawia prawa wyzyskiwania tych ofiar w politycznej grze przez kogokolwiek, kto winien jest tych przestępstw przeciw Narodowi i Państwu Polskiemu”.

1944 - W obozie jenieckim Murnau zmarł Czesław Fijałkowski „Młot”, generał WP; w kampanii polskiej 1939 r. dowódca SGO „Narew”.

1944 – Oddziały AK, AL i BCh odparły atak dziesięciokrotnie liczniejszych sił niemieckich na Wojsławice koło Chełma, powstrzymując planowaną akcję pacyfikacyjną.

1945 – Oddziały OUN i UPA dokonały masakry około stu Polaków w Wiązownicy.

1947 - Rejonowy Sąd Wojskowy w Warszawie skazał Kazimierza Bagińskiego na 8 lat, Wiktora Bazylewskiego na 6 lat, Tadeusza Węgrzyniaka na 6 lat i Tadeusza Wyrzykowskiego na 3 lata więzienia za redagowanie rzekomo nielegalnego biuletynu PSL.

1947 - Założono klub sportowy Zatoka Braniewo.

1949 - W Warszawie urodził się Waldemar Kocoń, piosenkarz.

1951 - W Warszawie urodził się Paweł Śpiewak, socjolog, historyk idei, profesor Uniwersytetu Warszawskiego; od 2011 r. dyrektor Żydowskiego Instytutu Historycznego.

1952 - W Warszawie urodził się Robert Gliński, reżyser, rektor Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi (2008-2012); autor filmów „Wszystko, co najważniejsze”, „Cześć Tereska”, „Wróżby kumaka” i „Kamienie na szaniec”.

1955 - We Wrocławiu urodził się Jan Borysewicz, lider zespołu Lady Pank, kompozytor, gitarzysta, wokalista i autor tekstów.

1967 – 47. harcerzy z techników leśnych zainaugurowało harcerskie prace we Fromborku w ramach „Operacji 1001”. Od tej pory już corocznie akcję letnią we Fromborku rozpoczynali (w kwietniu) harcerze leśnicy, a kończli (w październiku) harcerze budowlani.

1973 – Dokonano oblotu samolotu rolniczego PZL-106 Kruk.

1979 - W nocy z 17 na 18 kwietnia ładunek wybuchowy uszkodził pomnik Lenina w Nowej Hucie; mimo licznych przesłuchań MO nie ustaliła sprawców.

1981 - W Warszawie zmarł Ludwik Sempoliński, aktor, śpiewak, reżyser, profesor warszawskiej PWST, związany m.in. z Teatrem Syrena; wystąpił w filmach „Pan Twardowski”, „Piętro wyżej”, „Paweł i Gaweł”, „Żołnierz królowej Madagaskaru”, „Skarb” i „Irena do domu!”.

1984 - W rozegranym w Warszawie towarzyskim meczu piłkarskim Polska-Belgia (0:1) po raz ostatni (104.) wystąpił w reprezentacji Grzegorz Lato.

1988 - Relikwie świętego Andrzeja Boboli zostały złożone w nowo wybudowanym sanktuarium na warszawskim Mokotowie.

1989 - Sąd Wojewódzki w Warszawie ponownie zarejestrował NSZZ „Solidarność” z siedzibą w Gdańsku.

1990 - W Warszawie zmarł Witold Łokuciewski, pułkownik WP, as myśliwski, pilot Dywizjonu 303, uczestnik Bitwy o Anglię; w 1942 r. zestrzelony nad Francją, trafił do niemieckiej niewoli; po wojnie ostatni dowódca Dywizjonu 303 (1946).

1995 – 22. osoby zginęły w wyniku wybuchu gazu w bloku mieszkalnym przy ul. Wojska Polskiego w Gdańsku.

2003 - Papież Jan Paweł II wydał encyklikę „Ecclesia de Eucharistia”. Encyklika ta porusza zagadnienie fundamentalnej roli Eucharystii w życiu Kościoła. Zaczyna się od słów: »Kościół żyje dzięki Eucharystii«.

2005 - W Warszawie zmarł Rajmund Kaczyński - oficer Wojska Polskiego, uczestnik Powstania Warszawskiego, inżynier, wykładowca Politechniki Warszawskiej; ojciec polityków - Lecha i Jarosława Kaczyńskich.

2010 - W Warszawie odbyły się uroczystości pożegnalne ofiar katastrofy lotniczej w Smoleńsku.

2017 - We Wrocławiu zmarł arcybiskup Jeremiasz, ordynariusz prawosławnej diecezji wrocławsko-szczecińskiej, w przeszłości m.in. wieloletni przewodniczący Polskiej Rady Ekumenicznej.

2018 – W Wersalu zmarł podporucznik Stanisław Likiernik, żołnierz Kedywu Armii Krajowej, uczestnik wielu akcji likwidacyjnych i sabotażowo-dywersyjnych oraz Powstania Warszawskiego, autor wspomnień „Diabelne szczęście czy palec Boży?”.



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy