Polska 13 kwietnia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika, kk 13-04-2024, 16:15
Artykuł
PAP, dzieje.pl; grafika własna

Tego dnia Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia azotu; w MSZ III Rzeszy odbyła się konferencja prasowa poświęcona odkryciu masowych grobów w Katyniu; w Sali Kongresowej odbyły się dwa koncerty „The Rolling Stones”; Związek Sowiecki przyznał się do zbrodni katyńskiej; Sejm odrzucił projekt zmiany Konstytucji RP w sprawie ochrony życia poczętego. Urodzili się m. in. Leon Petrażycki, Maja Berezowska, Stanisław Ulam, Barbara Rachwalska, Andrzej Dąbrowski, Piotr Figiel, Waldemar Marszałek, Włodzimierz Bolecki. Zmarli natomiast: Karol Scheibler, Feliks Młynarski, Tadeusz Brzozowski, Andrzej Kurylewicz, Jerzy Krasowski oraz Jerzy Główczewski.

1603 - Wojska Rzeczypospolitej pod dowództwem hetmana polnego litewskiego Jana Karola Chodkiewicza zdobyły bronioną przez Szwedów twierdzę Dorpat w Inflantach.

1867 - W Kołłątajowie na Witebszczyźnie urodził się Leon Petrażycki, prawnik, filozof, socjolog.

1881 - W Łodzi zmarł Karol Scheibler, przemysłowiec, działacz gospodarczy i społeczny.

1883 - Profesorowie Uniwersytetu Jagiellońskiego Zygmunt Wróblewski i Karol Olszewski jako pierwsi na świecie dokonali skroplenia azotu.

1893 - W Baranowiczach urodziła się Maja Berezowska (część źródeł jako datę urodzenia podaje 1898 r.); malarka, rysowniczka, ilustratorka; autorka cyklu karykatur Adolfa Hitlera, opublikowanych we Francji w 1934 r.; w 1942 r. aresztowana w Warszawie przez gestapo; więziona na Pawiaku i w KL Ravensbrueck.

1904 – Papież Pius X zatwierdził święto Matki Boskiej Częstochowskiej.

1909 - We Lwowie urodził się Stanisław Ulam, matematyk, absolwent Politechniki Lwowskiej; od 1936 r. w USA; wykładowca m.in. Uniwersytetu Harvarda, profesor Uniwersytetu Wisconsin w Madison; od 1943 r. pracował w ośrodku badań jądrowych w Los Alamos, współtwórca pierwszej amerykańskiej bomby wodorowej.

1922 - W Warszawie urodziła się Barbara Rachwalska, aktorka.

1923 - Marszałek Francji Ferdinand Foch mianowany został marszałkiem Polski.

1930 - W Łodzi rozpoczęło działalność Muzeum Sztuki, kolekcjonujące przede wszystkim sztukę awangardową; podstawą jego zbiorów jest kolekcja sztuki nowoczesnej grupy „a.r.”, gromadzona z inicjatywy Władysława Strzemińskiego.

1938 - W Wilnie urodził się Andrzej Dąbrowski, wokalista jazzowy, piosenkarz, perkusista, kompozytor.

1940 - W Warszawie urodził się Piotr Figiel, kompozytor, aranżer, pianista; autor piosenek „Dwadzieścia lat, a może mniej”, „Powrócisz tu”.

1942 - W Warszawie urodził się Waldemar Marszałek, zawodnik sportów motorowodnych, wielokrotny mistrz świata i Europy.

1942Gen. Władysław Sikorski przesłał premierowi Wielkiej Brytanii Winstonowi Churchillowi memorandum w sprawie szybkiego utworzenia II frontu w Europie i skoordynowania powstań narodowych w państwach okupowanych przez III Rzeszę.

1943 - W nocy z 13 na 14 kwietnia grupa ukraińskich nacjonalistów dokonała zbrodni na 10 polskich mieszkańcach wsi Bilcze w województwie wołyńskim.

1943 - W Berlinie w siedzibie Ministerstwa Spraw Zagranicznych III Rzeszy odbyła się konferencja prasowa poświęcona odkryciu masowych grobów w Katyniu; Radio Berlin podało dodatkowe informacje ze Smoleńska na temat identyfikacji zwłok polskich oficerów.

1945 - W pobliżu Gardelegen w Saksonii-Anhalt niemieccy strażnicy spalili żywcem lub zastrzelili ponad 1000 więźniów prowadzonych w marszu śmierci z obozu koncentracyjnego Mittelbau-Dora (głównie Polaków). 11 osób zostało następnego dnia odnalezionych żywych przez żołnierzy amerykańskich.

1947 - Rozpoczęła się „bitwa o handel” - obradujące w Warszawie plenum KC PPR wyznaczyło główne kierunki reformy handlu wewnętrznego w Polsce, zmierzające do wprowadzenia modelu gospodarki opartego na wzorach sowieckich.

1952 - W Warszawie urodził się Włodzimierz Bolecki, historyk i teoretyk literatury, profesor Instytutu Badań Literackich PAN.

1957 - Kościołowi Mariackiemu w Krakowie, po 10-letniej konserwacji, przekazano rewindykowany z Niemiec ołtarz Wita Stwosza.

1967 - W Warszawie w Sali Kongresowej odbyły się dwa koncerty The Rolling Stones.

1972 - W Krakowie zmarł Feliks Młynarski, ekonomista, współtwórca Banku Polskiego SA; w czasie II wojny światowej, za zgodą rządu RP na uchodźstwie, pełnił funkcję prezesa Banku Emisyjnego w Krakowie, emitującego pieniądze dla Generalnego Gubernatorstwa, tzw. młynarki.

1986 - Jan Paweł II jako pierwszy papież odwiedził synagogę; w rzymskiej Synagodze Większej spotkał się z Naczelnym Rabinem Rzymu Elio Toaffem.

1987 - W Rzymie zmarł Tadeusz Brzozowski, malarz, pedagog.

1990 - Związek Sowiecki przyznał się do zbrodni katyńskiej; w komunikacie rządowej agencji TASS oficjalnie potwierdzono, że polscy jeńcy wojenni zostali rozstrzelani wiosną 1940 r. przez NKWD.

1990 - Prezydent ZSRS Michaił Gorbaczow przekazał prezydentowi Wojciechowi Jaruzelskiemu kopie archiwalnych dokumentów z listami polskich jeńców wysłanych w kwietniu i maju 1940 r. z obozu w Kozielsku do Smoleńska i z obozu w Ostaszkowie do Kalinina (obecny Twer), a także wykaz akt ewidencyjnych jeńców wojennych, których wywieziono z obozu NKWD w Starobielsku.

2005 - Do Grot Watykańskich pod bazyliką św. Piotra wpuszczono pierwszych pielgrzymów mogących przejść obok grobu Jana Pawła II.

2007 - Sejm RP odrzucił projekt zmiany Konstytucji RP w sprawie ochrony życia poczętego.

2007 - W Konstancinie zmarł Andrzej Kurylewicz, kompozytor, pianista, trębacz, puzonista, dyrygent, jeden z pionierów muzyki jazzowej w Polsce.

2008 - W Warszawie zmarł Jerzy Krasowski, aktor, reżyser teatralny; w latach 1983-90 dyrektor Teatru Narodowego w Warszawie.

2015 - W Lubece zmarł Guenter Grass, niemiecki pisarz urodzony w Gdańsku, rzeźbiarz, rysownik; autor powieści „Blaszany bębenek”, „Psie lata”, „Wróżby kumaka”; laureat literackiej Nagrody Nobla w 1999 r.

2020 – W Nowym Jorku zmarł major Jerzy Główczewski, pilot Dywizjonu 308 „Krakowskiego”, ostatni żyjący polski pilot myśliwca z II wojny światowej. Wykonał sto lotów bojowych. Po wojnie architekt. Autor wspomnień „Wojak z przypadku” (2003), „Optymista mimo wszystko” (2004) i „Ostatni pilot myśliwca” (2017).



Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy