Polska 1 stycznia – co wydarzyło się tego dnia

Portal TV Republika 01-01-2024, 11:20
Artykuł
facebook.com

Tego dnia w Wolnym Mieście Gdańsk otwarto Polski Urząd Pocztowy; powstały uczelnie medyczne w Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu; wprowadzono obowiązkową rejestrację telewizorów; zakończono zagłuszanie RWE; zniesiono kartki na benzynę; przeprowadzono denominację złotego; weszła w życie ustawa o WOT. Urodzili się m. in. Mieczysława Ćwiklińska, Marian Eile, Erwin Axer, Andrzej Hiolski, Mieczysław Kalenik, Wojciech Wójcik, Allan Starski, Andrzej Kurek, Zenon Plech, Ewa Kasprzyk. Zmarli natomiast: Ludomir Różycki, Bolesław Piasecki, Kazimierz Michałowski, Ada Rusowicz oraz Ryszarda Hanin.

1467 - W Kozienicach urodził się przyszły król Polski Zygmunt I Stary, panujący w latach 1506-1548.

1520 - Wojna pruska (1519-21): Krzyżacy zdobyli Braniewo i obsadzili je swoją załogą. Braniewo bezskutecznie próbowały odbić oddziały pod wodzą Janusza Świerczowskiego.

1821 - Ukazało się pierwsze wydanie „Kurjera Warszawskiego”.

1823 - Otwarto pierwszą w Poznaniu publiczną lecznicę – dzisiejszy Szpital Przemienienia Pańskiego.

1848 - W Sali Wielkiej wileńskiego ratusza odbyła się premiera dwuaktowej wersji opery Halka z muzyką Stanisława Moniuszki do libretta Włodzimierza Wolskiego.

1858 - W Teatrze Wielkim w Warszawie odbyła się premiera rozszerzonej, czteroaktowej wersji opery Stanisława Moniuszki „Halka”.

1860 - W Królestwie Polskim wszedł do obiegu pierwszy polski znaczek pocztowy.

1867 - Ukazało się pierwsze wydanie dziennika „Gazeta Toruńska”.

1872 - W Krakowie odbyła się prapremiera dramatu Adama Mickiewicza Konfederaci barscy.

1879 - W Lublinie urodziła się Mieczysława Ćwiklińska (właściwie Mieczysława Trapszo), aktorka, śpiewaczka.

1910 - We Lwowie urodził się Marian Eile, dziennikarz, satyryk; twórca tygodnika „Przekrój” i jego redaktor naczelny (1945-1969).

1915 - W wsi Medyn koło Zbaraża urodził się Józef Światło, właściwie Izaak Fleischfarb, działacz komunistyczny, w latach 1951-1953 wicedyrektor X Departamentu Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego; w grudniu 1953 r. na terenie Berlina Zachodniego zwrócił się do władz amerykańskich o azyl polityczny; występował w cyklu audycji Radia Wolna Europa „Za kulisami partii i bezpieki”, demaskując stalinowski aparat władzy.

1917 - W Kamionce pod Ropczycami urodził się Wilhelm Mach, pisarz, krytyk literacki.

1917 - Urodziła się Iza Bieżuńska-Małowist, historyk.

1917 - W Wiedniu urodził się Erwin Axer, reżyser teatralny, eseista, pedagog; jeden z największych twórców powojennego teatru; wieloletni dyrektor warszawskiego Teatru Współczesnego.

1922 - We Lwowie urodził się Andrzej Hiolski, śpiewak.

1922 - Wprowadzono pokojową strukturę Marynarki Wojennej i utworzono w Warszawie Kierownictwo Marynarki Wojennej.

1925 - W Wolnym Mieście Gdańsk otwarty został Polski Urząd Pocztowy.

1933 - W Międzyrzecu Podlaskim urodził się Mieczysław Kalenik, aktor, znany m.in. z roli Zbyszka z Bogdańca w filmie „Krzyżacy” Aleksandra Forda.

1937 - W Augustowie urodził się Janusz Michałowski, aktor.

1943 - W Warszawie urodził się Wojciech Wójcik, reżyser, autor filmów „Karate po polsku”, „Trójkąt Bermudzki” oraz seriali „Ekstradycja” i „Sfora”.

1943 - W Warszawie urodził się Allan Starski, scenograf filmowy; w 1993 r. razem z Ewą Braun został laureatem Oscara za scenografię do filmu „Lista Schindlera” w reżyserii Stevena Spielberga.

1944 - Dekretem Krajowej Rady Narodowej utworzono Armię Ludową, jej dowódcą mianowany został Michał Żymierski.

1946 - Wszedł w życie dekret Krajowej Rady Narodowej z 25 września 1945 r. o nowym prawie małżeńskim.

1946 - Stacjonująca we wsi Lachawa (powiat sanocki) sotnia UPA została zaatakowana przez 300-osobowy oddział LWP, jednak wyrwała się z okrążenia tracąc 7 ludzi. W odwecie za pomoc udzielaną banderowcom żołnierze rozstrzelali 9 Ukraińców i spalili wieś.

1947 - W Warszawie urodził się Andrzej Kurek, fizyk, dziennikarz, współautor popularnego programu telewizyjnego „Sonda”.

1950 - Powstały uczelnie medyczne w Lublinie, Łodzi, Poznaniu, Warszawie i Wrocławiu.

1951 - Z połączenia Bielska i Białej Krakowskiej powstało miasto Bielsko-Biała.

1952 - W Zaklikowie urodziła się Bożena Adamek, aktorka.

1952 - Powołany został Centralny Urząd Kinematografii.

1953 - W Katowicach zmarł Ludomir Różycki, kompozytor, dyrygent, pedagog.

1953 - W Zwierzynie w woj. lubuskim urodził się Zenon Plech, żużlowiec, srebrny i brązowy medalista indywidualnych mistrzostw świata.

1956 - Powstało Studio Filmów Lalkowych w Tuszynie, wydzielone z Wytwórni Filmów Fabularnych w Łodzi (późniejsze Studio Filmowe Se-ma-for).

1957 - W Stargardzie Szczecińskim urodziła się Ewa Kasprzyk, aktorka.

1957 - Wprowadzono obowiązkową rejestrację telewizorów.

1958 - Powstało Studio Miniatur Filmowych Se-ma-for w Warszawie; pierwotnie Studio Filmów Lalkowych w Tuszynie.

1959 - Zarząd Główny Polskiego Związku Żeglarskiego powołał do istnienia Centralny Ośrodek Żeglarstwa Polskiego Związku Żeglarskiego im. Andrzeja Benesza w Trzebieży nad Zalewem Szczecińskim.

1959 – Frombork odzyskał prawa miejskie, które utracił w październiku 1945r.

1965 - Wszedł w życie Kodeks cywilny oraz Kodeks rodzinny i opiekuńczy.

1967 - Premiera filmu „Małżeństwo z rozsądku” w reżyserii Stanisława Barei.

1969 - Powstało Przedsiębiorstwo Realizacji Filmów Zespoły Filmowe.

1972 - Powstały zespoły filmowe: Panorama, Pryzmat, Silesia, X.

1972 - Weszło w życie porozumienie o otwarciu granic pomiędzy PRL a NRD dla bezwizowego i bezpaszportowego ruchu turystycznego.

1973 - W Polsce wprowadzono system kodów pocztowych.

1973 - Utworzono wydawnictwo RSW „Prasa-Książka-Ruch”.

1974 - Utworzono Centralną Wytwórnię Programów i Filmów Telewizyjnych Poltel.

1974 - Studio Filmów Animowanych w Krakowie rozpoczęło działalność jako samodzielna jednostka organizacyjna.

1979 - W Warszawie zmarł Bolesław Piasecki, w latach trzydziestych jeden z przywódców Obozu Narodowo-Radykalnego, twórca ONR-Falanga. W czasie wojny komendant Konfederacji Narodu (1941-1944). Po aresztowaniu przez NKWD rozpoczął współpracę z władzami komunistycznymi. Przewodniczący Stowarzyszenia „PAX”, członek Rady Państwa (1971-1979).

1981 - Zmarł prof. Kazimierz Michałowski, archeolog, historyk sztuki.

1986 - Premiera 1. odcinka serialu telewizyjnego Siedem życzeń w reżyserii Janusza Dymka.

1988 - W Nysie rozpoczęto produkcję samochodu dostawczego FSO Polonez Truck.

1988 - Zakończono zagłuszanie Radia Wolna Europa.

1989 - Zniesiono kartki na benzynę, asygnaty na samochody i reglamentację węgla dla odbiorców indywidualnych.

1989 - Wystartowała Telegazeta TVP.

1991 - W Poznaniu zmarła Ada Rusowicz, piosenkarka, wokalistka zespołu Niebiesko-Czarni.

1994 - W Świdrze pod Warszawą zmarła Ryszarda Hanin, aktorka, wystąpiła m.in. w filmach „Zapamiętaj imię swoje”, „Jeszcze tylko ten las”, „Noce i dnie” oraz serialu „Polskie drogi”.

1994 - Utworzono oddział TVP w Bydgoszczy.

1995 - Przeprowadzono denominację złotego; 10 tys. starych złotych zastąpił jeden nowy złoty; zarówno stare jak i nowe złote obowiązywały jeszcze przez dwa lata, do końca 1996 r.

2002 - Wprowadzono walutę euro w obrocie gotówkowym w większości krajów UE.

2005 - Utworzono oddziały: TVP Gorzów Wielkopolski, TVP Kielce, TVP Olsztyn i TVP Opole.

2009 - Z połączenia Akademii Rolniczej w Szczecinie i Politechniki Szczecińskiej powstał Zachodniopomorski Uniwersytet Technologiczny.

2013 - Uruchomiono elektroniczny system weryfikacji uprawnień świadczeniobiorców e-WUŚ.

2015 - Zielona Góra powiększyła się o obszar gminy Zielona Góra, przez co stała się szóstym miastem w kraju pod względem powierzchni.

2016 - Stargard Szczeciński został przemianowany na Stargard.

2017 - Weszła w życie ustawa wprowadzająca Wojska Obrony Terytorialnej jako piąty z rodzajów Sił Zbrojnych RP.

 

Źródło: PAP

Komentarze
Zobacz także
Nasze programy