Polska 1 grudnia – co wydarzyło się tego dnia

Tego dnia wprowadzono biało-czerwoną szachownicę jako oznakowanie polskich samolotów wojskowych, w Łodzi Niemcy utworzyli obóz dla polskich dzieci i młodzieży, na konferencji w Teheranie ustalono wschodnią granicę Polski na linii Curzona, a zachodnią na Odrze i Nysie, Kazimierz Górski został selekcjonerem reprezentacji Polski, premiera filmu „Ostatni prom”, Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej. Urodzili się m.in. Jan Długosz, Adam Kazimierz Czartoryski, Ignacy Mościcki, Eligiusz Niewiadomski, Zbigniew Chmielewski, Mieczysław Rakowski, Tomasz Adamek. Zmarli natomiast: Edmund Chojecki, płk Zbigniew Brym i Jerzy Matałowski.

1338 - Pojawił się pierwszy opis Warszawy w pozwie dotyczącym zatargu pomiędzy królem Polski Kazimierzem Wielkim a Zakonem Krzyżackim.

1415 - W Brzeźnicy urodził się Jan Długosz, kronikarz, historyk, autor "Roczników, czyli kronik sławnego Królestwa Polskiego", kanonik krakowski, arcybiskup nominat lwowski.

1469 - Na Sejmie w Piotrkowie wielki mistrz krzyżacki Henryk Reuss von Plauen złożył hołd lenny królowi Kazimierzowi IV Jagiellończykowi.

1734 - W Gdańsku urodził się Adam Kazimierz Czartoryski, generał ziem podolskich (1758-1794), członek Familii, od 1768 r. komendant Szkoły Rycerskiej; działacz Komisji Edukacji Narodowej; poseł na Sejm Czteroletni, zwolennik Konstytucji 3 maja; pisarz, krytyk literacki, mecenas sztuki.

1830 - W Warszawie powstało Towarzystwo Patriotyczne (Klub Patriotyczny), którego prezesem został Joachim Lelewel.

1857 - Została uruchomiona latarnia morska Świnoujście.

1867 - W Mierzanowie w pow. ciechanowskim urodził się Ignacy Mościcki, działacz niepodległościowy, chemik technolog, profesor Politechniki Lwowskiej, autor ponad 60 prac i patentów; od 1922 r. dyrektor naczelny Państwowej Fabryki Związków Azotowych w Chorzowie; prezydent RP w latach 1926-1939. 

1869 - W Warszawie urodził się Eligiusz Niewiadomski, malarz, krytyk sztuki, związany ideowo z Narodową Demokracją; 16 grudnia 1922 r. w warszawskiej Zachęcie dokonał zamachu na prezydenta RP Gabriela Narutowicza; skazany na karę śmierci i rozstrzelany.

1896 - W Paryżu w wypadku zginął Stefan Szolc-Rogoziński, podróżnik, badacz Afryki.

1899 - W Paryżu zmarł Edmund Chojecki, pisarz, publicysta, podróżnik.

1899 - W Krakowie ukazało się pierwsze wydanie kobiecego miesięcznika Przodownica.

1912 - Komisja Tymczasowa Skonfederowanych Stronnictw Niepodległościowych powierzyła Józefowi Piłsudskiemu funkcję komendanta głównego polskich sił wojskowych.

1916 - Do Warszawy uroczyście wkroczyli żołnierze Legionów Polskich, których witali mieszkańcy miasta; był to pierwszy od powstania listopadowego przemarsz regularnych wojsk polskich przez stolicę Polski.

1918 - Rozkaz Sztabu Generalnego WP wprowadzający biało-czerwoną szachownicę jako oficjalne oznakowanie polskich samolotów wojskowych.

1921 - Przedsiębiorstwo Radjopol jako pierwsze w kraju rozpoczęło produkcję lamp elektronowych.

1922 - Na swym pierwszym posiedzeniu zebrał się Sejm I kadencji, który wybrał na swego marszałka Macieja Rataja.

1926 - W Słonimiu urodził się Zbigniew Chmielewski, reżyser, scenarzysta; autor seriali „Daleko od szosy” i „Blisko, coraz bliżej”.

1926 - W Warszawie urodził się Tadeusz Drewnowski, krytyk literacki.

1926 - W Kowalewku urodził się Mieczysław Rakowski, działacz komunistyczny, dziennikarz, publicysta; redaktor naczelny tygodnika "Polityka" (1958-1982); członek Biura Politycznego KC PZPR (1987-1990); ostatni I sekretarz KC PZPR (1989-1990); wicepremier (1981-1985) i premier PRL (1988-1989).

1939 - Niemieckie władze okupowanej Warszawy wydały zarządzenie o obowiązku noszenia przez Żydów powyżej 12. roku życia opasek z gwiazdą Dawida oraz o oznakowaniu żydowskich sklepów i przedsiębiorstw.

1939 - W Paryżu powstał Polski Uniwersytet na Obczyźnie; od 1940 r. działający w Londynie.

1942 - W Łodzi na wyodrębnionym terenie Litzmannstadt Ghetto Niemcy utworzyli obóz dla polskich dzieci i młodzieży.

1942 - Premier RP na Uchodźstwie gen. Władysław Sikorski przybył z wizytą do USA.

1943 - W Teheranie zakończyła się konferencja "Wielkiej Trójki", w której uczestniczyli Winston Churchill, Franklin D. Roosevelt i Józef Stalin. Podczas rozmów ustalono, że wschodnią granicą Polski będzie linia Curzona, natomiast zachodnią linia Odry i Nysy; Polska miała też uzyskać część Prus Wschodnich: Warmię i Mazury.

1944 - Ukazało się pierwsze wydanie Polskiej Kroniki Filmowej – cotygodniowego magazynu filmowego. Emitowana od 1 grudnia 1944 do 28 grudnia 1994 roku, poprzedzała projekcję filmu w kinach. W 1995 przestała ukazywać się w kinach i telewizji.

1945 - Mieszkańcy Grójca zaatakowali miejskie więzienie w celu odbicia więźniów politycznych, co spotkało się z ostrą reakcją MBP i rozgłosem w kraju.

1946 - Powstała Szkoła Inżynierska w Szczecinie.

1949 - Powstała Politechnika Białostocka.

1962 - Warszawski kościół Narodzenia Najświętszej Maryi Panny, w związku z budową trasy W-Z i poszerzaniem ulicy Leszno (w tym czasie al. gen. Karola Świerczewskiego), został w nocy z 30 listopada na 1 grudnia przesunięty o 21 metrów do tyłu.

1963 - W zakładach mechanicznych Ursus wyprodukowano 100-tysięczny ciągnik.

1964 - We Wrocławiu powstał pierwszy w kraju zakład informatyczny ZETO.

1968 - Paprykarz szczeciński otrzymał znak jakości „Q”.

1970 - Kazimierz Górski został selekcjonerem reprezentacji Polski piłce nożnej.

1976 - W Żywcu urodził się Tomasz Adamek, bokser, zawodowy mistrz świata w wadze półciężkiej i junior ciężkiej.

1977 - W Watykanie papież Paweł VI spotkał się z I sekretarzem KC PZPR Edwardem Gierkiem.

1980 - W Warszawie rozpoczęło obrady VII plenum KC PZPR, na którym przyjęto uchwałę o zwołaniu IX Zjazdu partii; na plenum podjęto decyzję o usunięciu z KC byłego I sekretarza Edwarda Gierka.

1982 - Stan wojenny: prezydent Warszawy gen. Mieczysław Dębicki rozwiązał na wniosek ministra kultury i sztuki Związek Artystów Scen Polskich (ZASP).

1988 - Podpisano niezrealizowaną umowę na produkcję modelu Fiat Uno przez FSO.

1989 - Premiera filmu „Ostatni prom” w reżyserii Waldemara Krzystka.

1989 - Papież Jan Paweł II przyjął na audiencji Michaiła Gorbaczowa.

1993 - Prymas Polski kardynał Józef Glemp dokonał oficjalnego otwarcia Katolickiej Agencji Informacyjnej.

1995 - Władysław Bartoszewski został odznaczony Orderem Orła Białego przez prezydenta Lecha Wałęsę.

2006 - W Warszawie zmarł płk Zbigniew Brym „Zdunin”, oficer w wojnie obronnej 1939 r., żołnierz Armii Krajowej, dowódca „Żelaznej Reduty” w powstaniu warszawskim; autor fotografii z powstania, po wojnie działał w antykomunistycznej opozycji niepodległościowej.

2013 - W Warszawie zmarł Jerzy Matałowski, aktor, znany m.in. z roli „Kolumba” w serialu Janusza Morgensterna „Kolumbowie”.

2014 - Donald Tusk objął funkcję przewodniczącego Rady Europejskiej.

Źródło: PAP